KETAKNA RAHYANG SEMPAK WAJA
Lamun urang nengetan lebah - lebahna caritaan “kena rohang” dina alur carta prahyangan, eta kalimah ayana di bag XI…. Ieu bagian geus nyaritakeun generasi ka 4 ti Sang Wretikandayun (incu buyut) – Rahyang Mandiminyak na ge tos teu jeneng Ratu Galuh.
---
Waktu masih keneh nyaritakeun gaganti Sang Wreti kandayun mah euweuh caritaan ngeunaan naon sababna seuweu panggedena Rahyangta menir dibere gelar/jujuluk Rahyang sempak waja. Tapi cukup:
Anak Rahiangta di Menir teh aya tiluan, nu cikal nya Rahiang Sempakwaja, ngadeg Batara Dangiang Guru di Galunggung; Rahiangtang Kidul, ngadeg Batara Hiang Buyut di Denuk; Rahiangtang Mandiminyak ngadeg ratu di Galuh. (Bag V)
-----
‘statement’ :
“wurung ngadeg haji, kena rohang, ja mangka ngaran Rahiyang Sempakwaja” ayana Sanggeus “Rahiyang Sanjaya –pernah incu geus gede- kawekasan ring Medang” (di bag XI).
Ieu ‘statement’ dipiheulaan ku ayana ‘pamenta/permohonan/nyuhunkeun piunjukna Rahyang Sanjaya nu tos ngelehkeun ratu galuh Sang Purbasora/uwana dugi ka maotna (Sang Purbasora mah ukur ngusir Sang Senna) - atawa bisa oge nyuhunkeun ”piunjuk” salaku hiji upaya nunjukeun kakuatan politis Rahyang Sanjaya rehna tiasa ‘miwarang’ Rahyang Sempak Waja - supaya Rahyang Sempak Waja masihan putusan saha saha keur ganti ratu Galuh:
Carek Rahiang Sanjaya: "Patih, indit sia, tanyakeun ka Batara Dangiang Guru, saha kituh anu pantes pikeun nyekel pamarentahan di urang ayeuna." (bag IX)
Jadi ‘statement’ kena rohang…. nu ahirna jujuluk Rahyang Sempak Waja nyambungna ka posisi/harkat “caritaan ujaran sabda ‘fatwa’ nu bisa jadi ‘hukum/ajaran’ ti Rahyang Sempak Waja nu ditunggu/bakal diturut ku batur nepi ka boga kakuatan politik/marentah balarea -wajana tos semplak ka balarea di galuh haritam (teu pisan pisan nyambung contextna ngeunaan Pohang ompong huntu cacat fisik).
--
Kitu oge, ngeunaan kecap "kemir" nu dihartikeun burut kanjut –salian ti pilihan harti nu teu ajeg/bag I - teu nyambung pisan harti kecapna jeung context carita satuluyna dina carita parahyangan ngeunaan ayana ngaran hiji karajaan luareun wilayah galuh nu diperangan ku Rahyang Sanjaya… “Kemir diperangan, eleh Rahiangtang Gana”…
Piraku euweuh deui pilihan kecap? …. nepikeun aya karajaan/wilayah –sok sanajan misalna mangrupa karajaan leutik, tapi di raksa ku pangkat Rahyang jeung kakuatan politikna cukup signigicant dina peta politik harita nepikeun ka diperangan ku rahyang Sanjaya, …tuluy ngarana kemir… karajaan/wilayah burut kanjut???
Ngan lamun enya aya karajaan burut kanjut…deui deui …kecap kemir di dieu metaphore sabab piraku nagara/wilayah boga kanjut/kanjutan.
A. Pangaruh Waja nu semplak diwilayah galuh jeung sabudeureuna