Bangkong dikongkorong
kujang
Ka cai kundang cameti
Kole mah buah
hanggasa
Wenang ngomong bari leumpang
Da hirup katungkul ku
pati
Paeh nyaho di mangsa
Hirup katungkul ku
pati
Paeh nyaho di mangsa
Harti kecap: sunda: cahaya/nur, kitab sunda: kitab mangrupa
cahya, bandera: tanda, ciri, ilat-ilat.
I. PAEH NYAHO DI MANGSA
ATAWA PAEH TEU NYAHO DI MANGSA?
Keur jaman sakola keneh, dihiji imah
dilembur tangtung tulisan diluhur kungsi kapanggih, malah kapanggihna teh ditempelkeun dina tembok
rohangan tengah tempat ngumpul sanak kadang. keur nu daratang ti kota, ieu tulisan
kacida pisan narik ‘perhatian’. Sabab kawas kekecapan dangah bari salah nulis tapi wani ditempel mangrupa kai
ukiran ditengah imah-bari nu boga imah katingalina jalma ngarti. Tapi cenah yakin
henteu salah nulis: ‘Ngahaja ditempelkeun sugan sugan anak incu sanak kadang
jeung nu daratang laina aya nu panasaran hayangeun nyaho maksudna’. Maksud nu
boga imah enya pisan hasilna, najan teu tiap nu datang, loba nu nanya nu hayang
nyaho maksudna utamana mah bagian ahirna nyaeta:
Hirup katungkul ku pati - Paeh nyaho di mangsa. Naha bet kitu?
Nu loba kapanggih di kota mah tina
ujungna tulisan diluhur teh – gampang ayeuna mah kapanggih dina media on line-
nyaeta:
‘Hirup katungkul ku pati, Paeh teu nyaho
di mangsa’.
Anu maksudna nyaeta sakabeh nu hirup
bakal ngemasing pati-paeh ‘kullu nafsin daaiqatul maut’ (3:185, 21:35, 29:57),
tapi iraha irahana –dimana dimanana
jalma moal nyaho. Eta mah, cenah, rasiah pangeran. Jadi, tambahan kecap ‘teu’
ieu jauh leuwih kaharti enyana keur jalma rea lantaran loba buktina nu
kaparanggih yen mo pisan nyaraho jelema mah dimana jeung iraha malah kumaha jalan
paehna. Bari jeung nyalindung kana/ diheueuhan ku katerangan salah sahiji ayat
dina mushhaff utsmani, nu kasebutkeun kasauran pangeran, yen: ‘jelema ‘nafs’ mah
moal aya hiji oge nu nyaho (iraha jeung) dimana bakal paehna (Luqman: 34)”.
Najan kitu – matak nu boga tulisan diluhur yakin
teu salah nyalin teh…
Paeh nyaho di mangsa ieu bener enyana.
Nu Kahiji, jalma jalma nu kaleler-geus manjing
taqwa. Cecekelanana,… pangeran dina ayat
nu lain dina alqur’an nyebatkeun yen satiap jalma nu taqwa nyahoeun tanda
tandana (di lembur tangtung mah disebut bandera, tina dijadikeun tanda hiji
hal) geus deukeut atawa henteuna pipaeheun.
“diwajibkeun ka nu taqwa lamun geus datang
tanda-tanda arek paeh,….. supaya nyieun wasiat ….kalawan ma’ruf” (sapi bikang,2
:180)
Kitu oge, kaduana, jalma
mu’min. Nu ariman bisa/mampuh nyaksian-nganyahokeun aya jalma nu rek paeh-deukeut
ka paeh.
“Yeuh
nu ariman nyaksi wasiat nu dijieun dimana salah saurang diantara maraneh
arek-ngadeukeutan paeh teh kudu……witnessing a will when death is approaching to
one of you shall be done…jst..jst (idangan,
5:106)
Urang urang…..
Aya, mun teu kaasup loba, nu kawas
urang arab –cenah mah arab baduy, najan dina qur’ana mah ukur disebut sawatara ‘minal
a’rab’ urang arab- nu gampang gampang ngaku geus iman –katurunan iman – padahal
mah karek migawe kaislaman bari henteu (acan wae) kalungsuran iman kawasnu geus
rebuan taun diingetkeun dina Alqur’an sangkan ulah diturutan. Sab iman teh hakna
pangeran mungkul mikeun jeung teu mikeuna, pangeran ukur masihkeun ka sing saha nu dipikahoyongna. Parandene kitu, sacara
kajalmaan, keur ngukur-indikatorna lamun enya geus kalungsuran iman –saluyu jeung
ayat nu dicutat diluhur- kuduna bisa nganyahokeun pideukeuteuna atawa jauh keneh
henteuna paehna hiji jalma - Paeh nyaho dimangsa, lain teu dikanyahokeun
mangsa iraha-irahana.
Kitu oge ngeunaan taqwa, kajeun ngaran
muttaqin oge tangtu jalma bijaksana mah moal aya nu wani wani ngaku geus taqwa,
najan tiap jumaahan, paling henteu sok disilih ingetankeun, sangkan jadi jalma taqwa-sab
barang mahal tapi teu gampang ngahontalna. Ngan ceuk mushaff utsmani, seperti ditepikeun
diluhur, ciri geus manjing taqwa salila nyunyuhun hulu the, salah sahiji
indikatorna, nyaho -dibere nyaho ku pangeran- tanda tanda bandera arek paeh, matakna paehna nyahoeun mangsa iraha
irahana – paeh nyaho dimangsa, piraku henteu.
Jadi, Saluyu jeung ayat ayat diluhur, keur dina kaayaan taqwa tiap
jelema nyaho rek pidekeuteun atawa jauh keneh mangsa pipaeheunana. Kitu oge
lamun dina keur kaayaan iman tiap jelema bisa nganyahokeun pidekeuteun henteuna
batur kana paehna waktu harita.
Lamun henteu…..nya tinggal nanya kasorangan, da kuduna kitu-kabatur mah moal ngeunah,
geus nepi kamana lalampahan dina ageman.
II. BANDERA AREK PAEH & KITAB SUNDA
Umumna ngajelaskeun teh tanda-tanda rek paeh the, (1) Umur geus kolot, (2) kasehatan geus euweuh – misalna ku panyakit (ku rupa-rupa sabab) nu geus euweuh ubarna nu sacara medis moal cageur deui. NGAN….Tanda-tanda kitu sanajan rea oge benerna/salahna… teu valid. Sabab rea nu ngora keneh malah budak/orok keneh geus paeh; nu geus gering parna cageur deui malah rea nu geus sacara medis paeh hirup deui (keneh). Nu sehat cilaka dipangperangan, aya oge nu balik perang beleger. Nu teu siga-siga/ budak keneh paeh… kolot aki-aki/nini-nini (nepikeun ka rea nu hayang paeh) tetep hirup keneh nepi ka pikunna.
Jadi tangtu lain eta. sab ari tanda-bandera-indikator ti pangeran mah piraku teu pasti.
Kusabab eta dimana? kumaha pangeran masihan tawis-indikatorna? Saurna saperti
dicaritakeun dina Alqur’an mangrupakeun kitab nu disebut ‘kitaaban muwajjala’
(3:145), ‘predetermined/appointed book’, sundana tulisan diri, qadar papasten
diri…kawas kumaha rupana? Bener mangrupa kitab sunda-kitab mangrupa cahya? kumaha
macana?
Urang dongengkeun dihandap ieu sakumaha nu kapanggih dilembur lembur tangtung:
