BAGBAGAN KASUMEDANGAN (II): KAPAJAJARANAN?


ONJOYNA ULIKAN KASUMEDANGAN

Saperti nu disebutkeun di bagian saencana yen KASUMEDANGAN mangrupakeun ulikan ulikan nu lengkep ngeunaan elmu elmu ka pajajaranan kaasup kasumedangan lokal memeh sumedang larang jadi puseur nagara. Ku sabab eta loba nu diajar kasumedangan:

1)      Leuwih gampang dina diajar atawa neuleuman leuwih jero ngeunaan ulikan ulikan kapajajaranan nu mimitina atawa pernah mekar samemehna di luar sumedang larang kayaning misalna wae ulikan jadi sasaka sakawayana, kanyataan ngeunaan ratu galuh, sasaka ujung kulon jrrd  ku cara teu kudu upruk aprak heula cukup metakeun kasumedangan.

2)      Dina kuduna kaditu ge, ka daerah asalna / nu pangheulana manggihan eta elmu, tempat pernah mekarna elmu, ukur ngakurkeun/ngasakeun/nganuhunkeun atawa teu kudu meulina ti awal mula deui. Misalna wae, dina inditna ka pulo sari wahanten girang ujung kulon sanghyang sirah, memehna ka Agrabinta ngadongkang ka sindangbarang pakeun manggihan deui rintisan SUNDA JATI (Tarumanagara/Salakanagara/Sunda) ge geus boga referensi nu lengkep tina kasumedangan memehna ameh teu salah madep nu engke diadumaniskeun jeung purbatisti purbajatina Galuh nu jadi tuturus ngajenglengna Pajajaran.

3)      Apaleun kana asul usul na elmu/ulikan. sebut wae diantarana, najan ulikan tilem/ngahyang/kasampurnaan bisa kahontal ku kasiliwangian/kasumedangan jeung oge ku cara Islam tapi nu diajar tilem pasti apaleun yen nu mendakan ngawitan di sunda ngeunaan eta ulikan teh luluhur agung Sang Seuweu Karma Batara Kuli Kuli ti Saung Galah Kuningan-. Kahontalna teh saparantos masieup  inovasi inovasi ulikan ramana, Sang Sempak waja  nu nyaean jalan jalan jalma nu dina paehna menta bantuan sato (munding). Sedengkeun, cara paeh make bantuan munding salah sahiji metoda teknik nu memehna disebarkeun ku salah sawios luluhur Galuh ka nusantara – nu diantarana aya nu dipake ku jalma jalma  pakeun jadi/nyieun alam ‘kasorgaanana’ sorangan samemeh dunya ieu rusak/kiamat qubra- najan watang ageungna mah metu ngalangkungan Sang Wretikandayun.  Loba teknik-teknik jeung panta-pantana cara ninggalkeun alam dunya -panggorengna nu paeh kasarad-pang ponclotna tilem. Tilem   satuluyna disampurnakeun teknik teknikna diantawisna ku Rahyang Wastu Kancana ku Sri Baduga sareng nu sanesna generasi generasi saatosna - Tingali kabeungharan ulikan kasumedangan ka 33, Salah sahiji prinsip/tips ulikan diantarana geus  nerap di lembur lembur yen lamun ka kabuyutan rengganis (dayeuh luhur) sumedang tempat nu tilem teu meunang make/mawa batik  (tingali:  naha teu meunang make/mawa batik ka dayeuh luhur) lain pedah ngewa ka jawa/cirebon/batik -nu nyebut kitu mah ukur ula ilu ngabeo jalma bodo nu resep baceo.

SURAT AL ‘ADIYAT (nu tarik melesat) dina Maskumambang

KINANTI

Nyalindung ka Maha Agung,
Maha mulya Maha Suci,
Allah nu Maha Uninga,
Tina poek sasar diri,
Alatan gogoda setan,
Nu nyiruruk nyiriwuri.


Kalayan asma Hyang Agung,
Marengan lampah sayakti,
Nu jadi marga lantaran,
Sadaya usik ngajadi,
Nyaah asih taya kendat,
Nganteur mahluk nu kumelip.


MASKUMAMBANG



1. Wal ‘aadiyaati dabhaa 2. Falmuuriyaati qadhaa


Demi kuda perang nu lumpatna tarik
Ngahegak hos hosan
nu talapokna mun nitih
Bijil geni tingburinyay

BAGBAGAN KASUMEDANGAN (I)



ADEG ADEG

‘Tong jauh jauh euy,…ka sumedang geura, Puseurna elmu sunda mah aya di dinya’  mangrupakeun caritaan daria oge kadang bari heureuy kawas caritaan nu teu siga siga nu sok remen kadenge puluhan taun ka tukang lamun ruang riung jeung batur batur nu keur raresep ngabahas ngeunaan waja waja nu tos semplak warisan kaluhungan luluhur luluhur nu agung agung. Enyana mah gening, pamanggih kitu teh aya benerna tapi bari ayeuna mah loba salahna.  

Aya benerna sabab baheulana Sumedang teh, di ahir jaman sumedang larang,  pernah mangrupakeun puseur dayeuh karajaan nu kapilih neruskeun Pajajaran sanggeus pakuan (pajajaran) burak. Jadi, munasabah mun nu ngarana di puseur dayeuh kumpul  inohong inohong ti sakuliah nagri pajajaran nu nepingajarkeun elmu panemuna, salah sahiji  pusat atikan/‘binayapanti’na harita pernah aya mekar di daerah WARU Sumedang. Satuluyna,  dina geus semplak nu jadi wajana dibeungkeutkeun kana hiji realm nu katelah KASUMEDANGAN nu masieup kasumedangan ‘local’ versi samemehna nu jadi warisan  pakeun kabeungharan seuweu siwina. Bakating ku warna warna jeung euyeubna kasumedangan nepikeun ka nu osok nererusajarkeuna ge tara tarapis dina kabeh ulikan kasumedangan tapi biasana manjing ngan dina pokona nepikeun ka bisa nuduhkeun ngajarkeun anu laina.

Loba salahna, nyaeta sabab eta mah baheula ayeuna mah wallahu alam hartina barang can tangtu/geus teu tangtu, ngan nu pasti aya mah tapak tapakna urut urutna patilasan patilasana nu warna warna. Ku kajadian  kasauran pamuk sumedang larang baheula ‘nu nuturkeun aing, cadu ngawula ka menak’ nya para satmata para budimana bubar nyebar deui ka masing masing padikana. Sumedang larangna ge malah tuluy kaereh deungeun.

Sumedang ayeuna mah ukur sagede kabupaten nu sok dipoyok/dilebarkeun lain larang,  alus, mahal, mulya, jarang lantaran ‘outstanding’, ‘haram’ diganggu, teu bisa dibuka/kapanggih/diasupan/diganggu sagawayah deui tapi cenah ge ukur sumedang nu ngarangrangan. Kamulyaanana maruragan kaditu kadieu kamana mana nu aya tinggal regang/rangrangna mungkul, paling paling tempatna ukur jadi  daerah ‘penyangga’, liliwatan lamun rek ka tanah ukur jeung puseur dayeuh. Najan sugan wae dina nepikeun ka tinggal regangna ge ari engkena tuluy dihujanan dipupukan deui mah lila lila daunan deui buahan deui hejo lemboh deui mulya larang deui.

IEDUL FITRI DI SUNDA JADI BOBORAN SHIAM JEUNG LEBARAN.... NAHA EUY? MANA NU ENYANA? (I)

PANGANTEUR


Baheula mah sab lebaran sok di lembur kecap Boboran shiam teh paling sering kadenge/kaucapkeun ku kolot kolot -jeung ti nu leuwih ngora ka nu leuwih kolot- lamun keur silaturahmi dina poean lebaran, sasalaman bari aris deudeuh nyarariosna raos lentong sareng anteb rengkuh dadasar tata titi jalmi berbudi:

"wilujeng boboran siam ….teh ceuceu/ akang /ayi /uwa/ mang/ mbi/ nden/ agan/ cep…. neda hapunten tina samudaya kalepatan…..-sok rajeun ditambahan kukecap arab saeutik- ‘minal aidin wal faidzin’.

Ari kecap lebaran, sering kadenge/kacaritakeun utamana jadi obralan barudak/babaturan/’satingkat’ nu nandaan poe anggeusan puasa ramadhan bari libur sakola/gawe, mudik, ngahiji jeung dulur dulur sanak kadang, kadaharan loba, ulin kaditu kadieu. Kecap Lebaran asa boga rasa kecap nu loma; ”Lebaran rek kamana wae euy? “; ”lebaran kamari mah teu seubeuh euy libur ukur 2 poe”; “lebaran ka 2 urang panggih di anu nya” jrrd jrrd...arang kadenge kaucapkeun dilembur mah make basa sunda nyebut ‘wilujeng lebaran’. Tuluyna lebaran teh jadi kecap nasional –lain disunda wae- ‘selamat berlebaran’, ‘selamat hari raya lebaran’ ‘selamat libur lebaran’ ‘hadiah lebaran’ ‘jalur lebaran’ jrrd.. bari tara kadenge/kaucapkeun ‘selamat hari raya boboran siam’.

Sedengkeun kecap Idul Fitri ukur kadenge/kabaca dina buku agama, dina kalender, da’wah ustad/kiai/ajengan, jeung obrolan urang masjid. Cenah poe anggeusan puasa ramadhan teh poe balik ka fitrah, poe balik ka kasucian/wiwitan, poe kamenangan/unggul juritan jrrd jrrd. Bari asa ‘tojaiyah’ jeung saru ongkoh rek/keur dahar loba, hajatan, kariaan jeung ulin, teu puasa deui, sahwat deui, ongkoh jadi poe wiwitan lubar dosa siga orok deui; poean geus meunang hasil puasa bari enggeus/eukeur/aya dina poe fitrah poe suci tapi keukeuh raresep keneh ngadoakeun “taqobalallahu…jst” naha lain samemehna puasa ameh dina idul fitri tinggal ngarasakeun hasilna teu kudu dido’akeun deui. Hayoh deuih, ngadongeng/nitah puasa syawal jrrd jrrd padahal keur ‘hari raya’. Ingetan teh harita mah ukur…..”ah da kitu meureun pagawean ‘guru/ustad/kiai/ajengan/urang masjid’ mah beukina ngingetan umat meh teu kamalinaan teuing sukan sukan di poe lebaran”.

Kadieunakeun, sanggeus ngasaan cicing di lembur batur terus rame dunya maya biasa urang irang nyebut/ ngucapkeun/ nuliskeun ‘happy / enjoy eid mubarak’ ka batur batur nu lain sunda/Indonesia.

Beda beda kitu teh teu ieuh riweuh, 'EGP weeh…...' Nu penting mah akur jeung batur. Hayangna lebaran ngilu; hoyongna boboran mangga; iedul fitri wae jadi; rek menta maaf ngeunah da beuki; rek nga/didoakeun nuhun da butuh; rek saukur mere ‘greeting’ baeu; munjungan kudu, jarah lebaran guna, dibere/disuguhan dahar loba nepi ka kamerkaan sering, kariaan ulin kaditu kadieu jeung make baju alus/ anyar resep; nganggap wae poe wiwitan keun, poe kasucian/kajayaan heug ari enya mah caritaan agama teh lain ngabibita nyingsieunan mungkul.

Ngan ayeuna loba alo jeung suan katut barudak liana nu teu apal sundana jadi natanyakeun kumaha beda saruana? naon maksudna? nanahaaon disunda mah bet jadi boboran jeung lebaran? – teu saeutik nu aaraban/babaratan teu beukieun kecap/cara sundana. Matakna urang tuliskeun meh sakali dodongengna –teu cape ngabudah, jeung di upload seja nurutan batur batur nu sok raresep ngabejaan bulu tuur pedah keur usumna bari untung sok loba/aya wae nu ngomean jeung nambahan.

PUASA II

Puasa Lain lapar hanaang mungkul...
Tapi... Nahan nafsu ameh pengkuh pancuh (takwa)…

Atuh teu kudu bari teu dahar teu nginum teu sahwat...
Asal pengkuh pancuh we?

...Enya ngan rek bisa kumaha nu bangga bangga..
ku roko kopi ku bujur ku eusi peujit geus teu kuat.

Na teu apal…euy?

Asalna nafsu teh tina eusi peujit…
bisa nahan eusi peujit moal kawisaya nafsu.....
Cobaan geura teu kaasupan tuluy….
Moal kudu cape cape pengkuh pancuh nahan nafsu…
sabab moal boga boga acan
Maneh sorangan ge moal aya.

Ngan dimana bisa ngatur ngamurba wisesa:
iraha asup iraha kaluar tina/kana peujit

PUASA


Puasa euy puasa.
Geus Lila teuing hirup sab nyatu sato dahar tangkal
make sahwat tuluy kabawa rarasaan gede angkeuh jadi maneh.

Duruk euy duruk sing jadi sir lantaran sari ras lantaran rasa,
Lain waktu lain wayah mah pantang rus ras
Rusa rasa dirasa rasa nu temah na samar rasa.

Tahan euy tahan.
Geus merenah mah euy ngeunah.
Gulang guling boga sari tingkah polah sab rumasa.

Tapi kade euy kade
puasa mah ngan milik jalma kuat.

IQRA

Ngilo nengetan ku kamatihan kamampuhan 
asma nu nyipta nu ngamurba 
ngauban nu usik malik 
ti kawit sakeclak getih; 

Tenget yen sadaya kanyataan 
purbawisesana nu maha mulya, 
nyaah asih na nu maha agung. 

Nu masihan terang 
ngalangkungan clik putih clak herang 
kasucian rasa nu medal na kereteg,
...emh Paingan.
Pamugi wae 
sadaya nu atos tiasa mancur na tangtung 
dina paneda nu usik malik 
kanyataan nugrahana nu ngauban 
murti embun embunan nu teras natrat leleran Hyang.
Rebu rebu nuhun, nun.

HAQMALIYAH (III): Tajali mencet maneh meunang niron ????...



Mencet maneh make sorog mateni patang parkara angilo paesan tunggal nu daim tajali nyumponan lafadz Muhammad 






Saperti nu ditepikeun di dua bagian saencana, haqmaliyah utamana lain ngeunaan hiji brotherhood tapi ngeunaan kamampuh tina ngawasa/katapis ngeunaan ‘distinctive meditation technique’ - Tajali mencet maneh make sorog mateni patang parkara angilo paesan tunggal nu daim nyumponan lafad muhammad- katut penjelasana, diantarana aya dina LMM keur ‘novice’ jeung ‘intermediate’ jeung implikasi/cara makena nu leuwih ‘advance’ aya dina sasaka ka islaman bab Qurbah HHM. 



Nu ngawasa/tapis ieu teknik aya dimana wae/saha wae. Sok kasampak di ajengan, di bujangga, di jawara, di pananyaan, di professor, di jalma biasa, malah di nu nu teu siga siga acan. Ieu teknik lain monopoli hiji klan/brotehrhood –tingal bag 1 &2- komo pan ajaran Islam ge nu jadi klaim asal usul ieu ‘distinctve meditation technique’ keur saha jeung di saha wae asal beukieun. Puseurna ge tiap ‘increment’ jaman sok pindah pindah kumaha eunteupna eta dangiang. 



Sedengkeun ngeunaan ‘handbook’na/LMM, dina panganteur LMM jilid 5, RAM nyebatkeun ‘yen LMM henteu diancokeun kanggo brotherhood haqmaliyah tapi kanggo saha wae’ (eusina ge lain hal nu teu aya dina dunya tasauf islam). Ngan kulantaran LMM nyaritakeun ngeunaan papanggihan ku make eta teknik, hese -mun teu kasebut moal pisan- kadongkangna/ manggih bukti enya henteuna eta kabeh nu dicaritakeun dina layang. 


Upama hayang kahontal mah kudu tapis kana teknikna –lamun henteu ukur tepi kana kira kira jeung meureun (intellectual guest). Ari kira kira jeung meureun jauh kana/lain enya. --- Kitu oge ngeunaan seratan seratan HHM (dianggap bujangga sunda pangbadagna) nu nunjukeun tasauf sunda nu dianggap beunghar luhung aheng tapi cenah ge hese kahartina atawa tepina saukur ceuk nu maca teh 'kitu  (meureun) maksud tulisana' (intellectual guest) sabab teu apal/tapis kana teknik2/ tools2 nu didugikeun ku HHM  naha dugikeun ka bijil/metu eta budalan rasana. Ahirna sok sering kapanggih maksad seratan HHM ngaler dihartikeun  asa enya ngidul tungtungna teu ka kaler teu ka kidul.

Ngeunaan LMM  disebut atawa malah jadi nga klaim ‘pegangan’ hakmaliyah nu magrupa ikhwan/grup tarekat/brotherhood teh saenggeusna/kadieunakeun dina citakan (nu ngaluarkeuna putrana RAM). Ieu hal teh mangrupa gejala umum –bisa alus/positif kadang goreng/negative pangaruhna- mun geus mimiti ngagedean ‘grup’na di hiji tempat tuluy dina ngagerohna ngamadhab paradigma ‘burreaucracy’. 

HAQMALIYAH (II): Tareqat syncretic nu dianggap local sunda, handbookna layang muslimin muslimat meunang ‘niron’ ti buku lain, teknik meditasina ongkoh islam tapi niron ti hindu/jawa, wah nu bener we euy???

IV

Haqmaliyah samemehna sok disebut oge aqmaliyah mimiti kacatet di dunya tasauf Indonesia ku sabab ayana catetan pamarentahan Walanda Kolonial di ahir abad 19 samemeh tandangna KHMK & RAM. Saperti nu dicaritakeun oge ku Bruinessen:


“One local tarĂ©kat apparently influential in the late 19th century was the Akmaliyya (or Haqmaliyya), which had its following mostly in the Cirebon-Banyumas zone, where the Sundanese and Javanese cultures meet”.



HAQMALIYAH (I) : Tareqat syncretic nu dianggap local sunda, handbookna layang muslimin muslimat meunang ‘niron’ ti buku lain, teknik meditasina ongkoh islam tapi niron ti hindu/jawa, wah nu bener we euy??? (I)

I

Nu loba kanyahokeun ku umum ayeuna, Haqmaliyah ngarupakeun ngaran hiji tarekat nu diadegkeun ku KH. Muhamad Kahfi (KHMK) sareng seuweuna R. Asep Martawijaya (RAM) ti Pataruman Garut diawal abad 20-an. Ieu tarekat, lamun kapaksa kudu disebut hiji ‘brotherhood’ patarekatan (sufi orders), mangrupakeun salah sahiji tarekat nu teu make ngaran ‘pendirina/imamna/guru besarna’ teu kawas loba loba tarekat tarekat ‘international orders’ lainna numekar di Indonesia, sebut wae Sattariyyah, Qadariyyah, Naqsabandiyah, Rifaiyah, Tizaniyyah, jrrd jrrd.

Dua ciri poko nu sok kacaritakeun di jalma rea nu ngabedakeun Haqmaliyah jeung tarekat nu laina nyaeta ngabogaan:

(1) ‘Distinctive meditational technique’ teknik meditasi nu sifatna rahasia dina harti ngan aya di eta tareqat –euewuh di nu laina- nu sok disebut ku loba loba istilah kayaning a) Tasjid Muhammad, b) tarekat wali c) asmaullijinsi [Layang Muslimin Muslimat/LMM], d) Tajali/shalat da’im (bacaan introduction memeh migawe teknikna), e) Mencet Maneh (Haji Hasan Mustapa [HHM]), f) teknik Mateni patang parkara jst (padalangan-loba dalang2 di sunda nu tapis kana eta teknik-nya nyieun istilah sundana) g) teknik 10 dibagi 7 jangkep (jargon tukang hareureuy) h) Sorog - utamana ngaran ieu kapanggih di sumedang sering dipadungdengkeun dina nyaritakeun teknik nu leuwih advance ‘tajali tanpa sorog” jrrd. 


Eta kabeh the sok dipabaliutkeun jeung teknik tarekat siti Jenar (Muhammad Solikihn - Ajaran Ma’rifat Syech Siti jenar) oge jeung Yoni Mudra katut Laya Yoga sadhana ti Hindu ku para pengamat ‘non partiscipant observer’.

oge,

(2) Ayana ‘buku pegangan’ husus dina basa sunda keur ihwan tarekatna nu disebut Layang Muslimin Muslimat nu ‘dikarang/digurit’ Ku RAM nu di taun 2000an dumasar ‘temuan’ Dr. Kalsum. M.Hum (Kalsum) dianggap ‘nyalin’ nepikeun ka nyieun ‘perobahan gede’ kaasup judul jeung lakona’ tina naskah asal Wawacan Jaka Ula Jaka Uli (WJU) nu lain milik/teu sacara langsung ngaklaim haqmaliyah bari teu ‘nyebutkeun’ referensina. nepikeun nyahona/dikanyahokeunana LMM ‘karangan’ RAM murni.


Malah, Keur nu teu pati apal kana dunya tasauf sunda, arinyana nganggap Haqmaliyah teh saukur tarekat local/kabatinan sunda, saperti pamendakna Gus dur/KH Abdurahman Wahid (tingali-panganteur warisan intelektual Indonesia); oge diasupkeun kana –digolongkeun kana- kelompok aliran kepercayaan/kebatinan, teu dianggap tareqat mu’tabar nepikeun ka kudu ‘diawasi’ dijaman orba. Ku kitu teh, satuluyna nepi ka taun 1994, sab nu nepikeun pamanggihna saukur pengamat2 luar deui nu teu jadi participant observer, Haqmaliyah tetep masih dianggap/kacatetkeun mangrupakeun tarekat local nu berkarakter sunda nu teu kapangaruhan ku tarekat tarekat ‘international’ islam lainna.

ADAB NGEUNAAN YAKIN (I)


Ulah heureuy ngaheureuykeun sumantana cumantaka
ngeunaan kayakinan 
nu jadi payakinan sorangan jeung batur. 

Bisi kawas nu kajadian ka Hyang Kaneka Putra 
Sang Kabayan Dewa Batara Narada. 
Rupina tangtunganana nu kasep caang 
nunjukeun jalmi luhung mulya ge 
sab heureuy ngaheureuyan sumantana cumantaka payuneun kapoconghok 
ka/ku nu ngawasa triloka Hyang jagatnata 
robih janten jebew/pikaseurieun nyarios sareng lakuna ge payus ka rupina. 

Naha? 

Nusa Larangna Rahyang Niskala Wastu Kancana, dimana kitu euy???


Anyar anyar ieu kapangih remen nu nyaritakeun/natanyakeun malah aya oge nu nuliskeun ngeunaan dimana sabenerna patilasan panungtung ti luluhur Galuh anu mulya Rahyang Wastu Kancana. Salah salima sababna lantaran kaayan situs kawalina nu geus jadi kawas makam /kuburan ‘Arab’ tibatan kabuyutan atawa astana gede [(astana=hastana=leungeuna) jadi astana gede hartina tempat nu tapak lacak amal pagawean na gede/mulya/agung)]. Jeung leungitna/teu nepina transfer knowledge ti kuncen sepuh ka nu nuluykeuna nepikeun ka teu bisa ngajelaskeun ngeunaan tempat  nu sabenerna, ditambah ku lobana bararudak ngora nu natanyakeun –najan ukur nepi kana hayang nyaho- nu kaweruh kana sundana teh taram taram keneh bari diramekeun ku pagaliwotana/pakepukna informasi  ‘sajarah’/versi/cenah jeung euceuk oge pacampurna basa nu dipake di sunda.  


KAPRIBADIAN


Ulikan ngeunaan kapribadian mah 
Ulikan nu teu butuh batur, 
Butuh soteh ku nu ngabaturan. 
 
Nyaeta,...
Dina ngulik neuleuman ngalampahkeun kahadean 
Kayaning migawe kautamaan,
Milampah kasucian, 
Ngadegkeun tangtungan 
jrrd jrrd 
Najan sorangan sosoranganan ge 
Ulah luntur, ulah laas, 
Cadu unggut, pantang gedag. 
 
Ngan lamun seug loba batu batur najan lain babaturan, 
Komo mun sabatur batur, ngabaturan 
Pada pada bisa saalam ku manehanana dina ageman 
Meureun atoh meureun bungah 
Kahadean loba nu make 
Kapake dipake ku loba loba 
Da kitu bawana.

MURBAWISESA di sorangan


Cenah ge, 
Hayang nyaho kaalusan hiji jalma 
Tanyakeun ka balad ka baturna, 
Hayang nyaho kagorenganana 
Tanyakeun ka musuhna. 

Kitu oge ngeunaan maneh ku batur batur 
Alus goreng teh kumaha karesep kangewa nu ngukurna. 
Matak ingkeun bae, Ngewaeun ngadagleg di manehna 
Resepeun ngeunah di manehna; 

Ngeunah luginana keur samaneheun 
Kudu bisa murbawisesa sorangan 
Merad di kamutlakan 
Samutlakna samutlakna 
Kongas kasebut manjing ratu agung raja wisesa di sorangan. 

Poma ulah hayang di batur, 
Cumah, .......
Ukur kacape cape 
Sab Moal beunang pisan Moal ucul pisan.

TUMARIMA dina langit leungit euweuh

Taun  taun ngajalujur langit udageun 
Ku kahayang kadaek kaembung, 
Windu windu  ngajarumat jagat nu kasorang 
Ku panarima suka jeung henteu. 

Dina langit leungit euweuh 
Suwung pakeun jadi harepan, 
Dina jagat panas poek tiis eungap 
Taya kamarasan pakeun ngaub. 

Ku perbawa perbuka 
Gening kapanggih, 

Bentang bulan cangra ti peuting 
Surya mubyar ti beurang teh,
Bawana kahayang panarima. 
Nyatana, ...
kahayang nu tumarima. 

BRAY!

Surat Wanci Haneut Moyan dina Dangdanggula

Sagala puji kagungan gusti, Nu ngaraksa ngariksa saniskara, Nu nyaah asihna temen, Murba balitung tangtung,
Nya mung ka gusti abdi ngabdi, Miwah neda tulungna, Tuduhkeun kulanun, Jalan lempeng kenging ni’mat, Sanes jalan anu sasab sasar diri, Tur danget kabenduan.

1. PANGANTEUR

Cenah ge, Ieu surat  ngajantenkeun Sang Al Amin takbir,  sabab tos lami teu murti wahyu dugikeun ka dienye batur batur “ tah ayeuna mah euy….. gening geus ditinggalkeun gustina’. padahal ukur can parengna sab gening tara kendat diauban dituduhkeun dicekapan ti samemeh memeh ( 6-8).

Keur urang mah ayeuna kudu tibalik: kudu heula atawa sing daek heula lampah nu 3 ameh meunang ngalaman nu 3 deui. Naha? bisi urang mah pareng yatim (kabeh ge bakal yatim) ngarasa euweuh nu ngauban, pareng poek asa euweuh nu nuduhkeun, pareng butuh asa euweuh nu nyukupan. Batur ukur nepi ka moyok ukur nepi ka karunya. Nya lampah nu 3 diahir surat keur jadi tumbalna keur jadi palakiahna.

Nu 3 ieu teh dilembur mah enya enya jadi target atikan /itikad/angen angen/du’a kolot kolot keur barudakna harayang pisan bisa ningal barudakna teu sakama kama sakawenang wenang ka jalma susah (yatim); tara sengit keras lampah laku kanu butuh tulung-menta tulung ka manehna. Jeung bisa nembrakeun ni’mat nu aya dimanehna sorangan ka batur batur jeung ka dirina sorangan. Ari ni’mat teh pan ‘nambah’ nya nambahna kudu nepikeun ka nembrak meh puguh sykuranana da enya sykuraneun. Hartina harayangeun/ngarestokeun pisan supaya barudakna barisa daraek nulung kanu butuh nalang kanu susah nuduhkeun ka saluhureun nungtun kasahandapeun nyaangan kanu poekeun babarengan jeung sasama bakti diri ka nu maha suci. Nu dipamrih supaya engke karasaeun ku/dimana maranehna geus yatim, boga kapoek boga kabutuh teh bakal aya tulungna ti gustina sorangan nu teu weleh ngabaturan najan henteu ti baturna.

Matak nyareatanana kolot kolot wijaksana di lembur mah: ngolo budak sing daraek shalat dhuha ti leuleutik kolot mah tinggal memener shalat isyana. Naha? cenah ge geus kagok ongkoh kolot can wareg ku ngeunahna dhuha wanci gumebyarna langit kumaha merenahkeun maneh sanggeus isya dina wanci sepi jempling henang hening. Pikiraneun keur nu enya enya dina ngudag hakekat yatim meh wanoh ka kamuhammadan dina amprok jeung nu ngadangdanggula sanggeus wareg napakan asmarandana.

2. SURAT DHUHA (dina Dangdanggula)

Nyalindung ka maha agung, maha mulya maha suci, Allah nu maha uninga, tina poek sasar diri, alatan gogoda setan, nu nyiruruk nyiriwuri.
Kalawan asma Hyang Agung, marengan lampah sayakti, nu janten marga lantaran, sadaya usik ngajadi, nyaah asih taya kendat, nganteur mahluk nu kumelip.

1.Wad dhuhaa  2. Wal laili idzaa sajjaa  3. Maa wadda aka rabbuka wa maa qalaa  4. Wa lal aakhiratu khairul laka minal uulaa  5. Wa la saufa yu’tiika rabbuka fa tardhaa

Demi mangsa gumebyarna langit
Wanci haneut moyan saniskara
Jeung peuting nalika simpe
Teu pisan ngantep nundung
Pangeran anjeun teh ka diri
Sok sumawona ngewa
Sab diahir timu
Leuwih alus batan mula
Tur pangeran bakal masihan ka diri
Tug awak teh sugema

6. Alam yazidka yatiiman fa aawaa  7. Wa wazadaka dhaallan fa hadaa 8. Wa wazadaka aailan fa agnaa

Lain kapareng anjeun teh yatim
Nya mantena nu nangtayungana
Ngauban awak sakabeh
Tur dina pareng  bingung
Samar lampah geusan ngajadi
Mantena nu nyaangan
Nuduhkeun tangtung
Jeung  keur pareng kakurangan
Nya mantena sasaka tanggeuhan diri
Nu nedunan nyukupan

9. Fa ammal yatiima falaa taqhar 10. Wa amma saaila falaa tanhar 11. Wa ammaa bi ni’mati rabbika fa haddits.

Kusabab eta  ka jalma yatim
Poma tong lampah sakama kama
Sakawenang wenang  dewek
Tur kanu butuh tulung
Mementa ti awak pangasih
Tong  mere keras
Sengit lampah laku
Jeung kana ni’mat pangeran
Nu dipasihkeun geusan diri murti ngajadi
Tembrakeun tong pegat

Marebutkeun bener

Tangtu biasana jeung lumrahna malah geus kuduna kitu
Salila benerna ngan saukur keur sorangan sorangana.

Jadi ulah aneh ulah embung
Da engke lamun benerna geus keur sakabehna mah,
Tangtu cicing cicing moal sieun direbut
Moal kudu diparebutkeun moal marebutkeun
Da naon lebarkeuneunana kabeh pada boga pada sarua.

Tingali we nu geus pada pada ngarasa sa-bener
Jongjon marake babarengan.
Mun henteu mah moal eureun eureun moal repeh repeh.

Matak hayu euy sing tapis urang bebener benerna teh
Meh kaharti karasa kabukti ku urang urang yen enya gening
Eta teh bener!

BRAY.

SABAR

Cenah ge .....
Mun meunang kasenangan lumrahna nganggap geus dimulyakeun diganjar dirahmat jrrd jrrd,
Mun meunang kasusahan ganggap keur dicoba dihukuman asa teu diasih diteungteuinganan jrrd jrrd,

Komo mun senang/susahna tutuluyan.

Ngan nyaeta, nu dipamrih saenyana lain obah obah ning pangrasa nganggap kitu nganggap kieu asa dikitu asa dikieu pedah susah pedah senang. Tapi kudu sabar (kuat/wekel). Boh keur senang boh keur susah. Sabar ku susah sabar ku senang.

Jeung deui ari ku susah kudu sabar mah geus puguh,
Ngan utama pisan upama bisa sabar wekel ku senang.

BRAY

AJENGAN, HAYU URANG MUNJUNG ! JEUNG HUCUHKEUN KA SUNDA KABEH SUPAYA MARUNJUNG ENYA-ENYA!


Tina Sunda Nu Jaya Keur Jaya Na Sunda:


Panganteur Ulikan

I

Ku lajuna jaman, urang loba pisan ngalaman robahna pajamanan tur robah-robahana kayakinan jeung payakinan nu ngeusianana. Pangarti jelema-jelema khususna nu sok disarebut nyakola atawa parinter oge robah-robah.

Salah sahijina geus pernah ditepikeun di ieu rohangan nyaeta ngeunaan harti Sunda. Kamus-kamus tur buku-buku robah-robah ngahartikeun entri kecap sunda. Malah, misalna wae, Ensiklopedi sunda wae nu ngaku jadi “ensiklopedi” teu urung ngan nyebutkeun sunda teh saukur dina ‘level’ suku, basa katut nagara mungkul teu noel saeutik oge kana falsafahna, jrrd…jrrd.

Kitu deui oge ngeunaan Munjung (Muja atawa Muhit).
Dijalma rea, Kecap :

Munjung pasti boga rasa’ kecap nu goreng,……arang jelema nyambungkeun jeung kecap munjungan….naha eta mah (munjungan) dihartikeun na teh alus???

Muja,…. ieu kecap jadi boga ‘rasa’ kecap goreng malah tempat muja (pamujaan) oge jadi boga warna rasa
goreng…padahal pupujaan hate mah alus lin?

Muhit umumna goreng…. “Wah jang kumaha muhithna jelema mah muhithna ka maung jadi maung, muhitna ka dunya meunang dunya” padahal dina qur’an aya kecap Allahu ‘ala qulli syaiin muhit….kumaha lamun muhit ka Allah? He..he.. teu adil na tara disebut muhith (da muhith geus boga nilai rasa nu goreng).

Padahal nu sok muhit teh Allah, lin?? wallahu 'ala kulli syaiin muhith.

Tah pamanggih nu disarebut palinter ge sarua beda-beda:

Nurutkeun kamus R. Sacadibrata munjung sarua jeung muja, Ari dina Kamus LBSS Muja hartina ngagungkeun, Munjung muja lantaran hayang beunghar jste ku jalan kotor.

Ensiklopedi Sunda, ieu tim redaksi milih nyandak harti kecap munjung “menjunjung tinggi orang tua karena rasa hormat” (nilai rasa kecap hade). Dina entri hiji deui maksud kecap munjung nu lain, diteumbleuhkeun kana buku yasana Moh Ambri –jadi lain ceuk nunyusun ensiklopedi- nu nyarioskeun munjung hiji pagawean
goreng nu aya di masarakat sunda nu aya hubungana jeung hayang beunghar menta bantuan siluman-sileman.

Naha bet kitu? Naha nu parinter the beda-beda? Ah eta mah urang bikeun ka ahli basa we… kumaha sabenerna. Ieu bahasan mah ngeunaan kayakinan, payakinan jeung kamampuh. Kumaha eta muhit ka maung munjung ka bagong muja ka buaya jeung ka sato-sato lianna teh enyana jeung naha bet wani ngajak ka ajengan sagala???

Malah pan aya wejangan jalma bijaksana nu kieu saurna “jang ulah munjung ka gunung ulah muja ka sagara, tapi munjung kudu ka indung muja kudu ka bapa…(malah mah keur jalma nu ngulik ditambahan ku )...”jang kudu (munjung) tepi ka indung nu teu muguran (muja tepi ka) bapa nu teu ngarangrangan [pernah manggihan nu kitu kitu? Cik dimana Ayana?]”.



II. Munjung ka sato


Ku deukeutna kahirupan urang sunda baheula jeung
kahirupan sabudeureuna kayaning jeung sato margasatwa
nepikeun ka :

(1) loba ajaran tur sesebutan ngeunaan hiji hal/ngaran
nu di tepikeun loba nu make lambang sato supaya bisa
gampang kahartieun kunu narima, misalna bae:

Dina kadugalan:
sima maung, sima welang, Gerakan Pamonyet, pamacan,
belut putih, jrrd.

Dina cara neangan/ngumpulkeun rajakaya:
Kawas bagong, kawas ula (oray), kawas monyet jrrd

Dina kalakuan:

kawas jogjog mondok, kawas bueukmeunang mabuk, Leumpang lir maung teunangan, Ngahudangkeun
macan turu, (jawara nu siap nyanghareupan) maung  ngamuk gajah meta.. jrrd

Dina sopan santun jeung tarapti diri;
Kudu Tata (tatanan), titi (titinggi), duduga (uncal
jalu), prayoga (hap-hap)

Dina gelar:
Sweta Liman Sakti, Tajimalela, Badak pamalang, Kidang
pananjung, Gagak lumayung, Singaperbangsa jrrd

(2) Aya oge nu sabab nyilibkeun hiji kajadian ‘satire’ penting nu kaalaman ku luluhur supaya bisa kaharti ku
jalma-jalma budiman wungkul, ari ka jalma-jalma ‘bodo’ mah ‘dipiharep’ bakal dianggap sakadar dongeng ubar tunduh jadi moal aya nu ngarasa ‘dinyerikeun tur diuar-uar’, urang caritakeun salah sahiji conto nu kadua
dina carita sangkuriang:


Sangkuriang: hiji jalma nu bapana Anjing indungna Bagong.

Jalma umum mah geus teu bireuk deui kana Sangkuriang nu jadi carita. Malah pernah rame nyebutkeun yen
urang sunda cenah turunan anjing jeung bagong.

Ari maksud nu saenyana mah, nu kapanggih, kieu:

Baheula aya raja sunda nu hiji waktu ‘safari’ ka kampung-kampung. Hiji waktos anjeuna kaleresan
mendakan wanoja donto matak pantes dikias keun bagong (bagong oge sato leuweung nu dagingna ngeunah pisan –kalandepan jaman harita – ayeuna ge loba keneh nu moro bagong keur jadi daharan mahal pikeun nu beuki umumna urang tionghoa). Nya dasar raja sagala kenging. Teras weh ‘kiih’na di inum ‘bagong’ (saresmi). Gaduh putra istri geulis kasebat Dayang Sumbi.

Sanaos ahirna dicandak ka karaton diangkat janten putra, ieu putri teh ngaraos prihatin margi sanes putra ti menak - putra selir ti kalangan cacah- dugikeun ka dilingkungan karaton ge ‘kaasingkeun’seueur ‘kapoyok’. Ku papada putra sa Bapa ti istri-istri raja sareng kalangan karaton sok dibentenkeun, da umumna mah sanaos ti selir tapi paling henteu istri raja mah kedah ti putri raja daerah atanapi raja bawahan/patalukan.

Nya sadidinten gaduh ‘realm’ (pagawean umumna jaman harita keur awewe ninun) nyalira tara seueur ngumpul jeung kalangan karaton. Dibaturan ku para pangawal sareng emban wungkul. Diantara pangawal teh aya nu satia (silibna anjing sato nu satia kadunungana). Nya diantawis eta dua jalmi papada ‘akrab’ tur lungsur
asih, sanaos teu tiasa nembrak sabab benten pangkat.

Dugikeun ka dina hiji waktos gaduh kasesah nu nulungan teh teu aya deui iwal ti eta pangawal. Ahirna saparantos ngaraos linggih di karaton ge di’bentenkeun’ ku papada, nu karaos asih haat nulung sadidinten mung eta pangawalna nya terasnamah mutuskeun anjeun nikah sareng pangawal ngantunkeun karaton.

Sok sanaos kaputusan anjeuna ‘mahiwal’ nikah sareng pangawal, bari asalna oge putra raja mahiwal margi ti
‘cacah’, ku raja tetep dina ngantunkeun karaton teh dititipkeun di hiji mandala (patapaan) da gaduh
pangkat putri raja….di eta mandala mah Dayang Sumbi

kenging panghormat somah nu nyugemakeun….terasna mah hiji waktos putrana ge kakoncara gaduh gelar Sang Guriang lain sangkuriang (Guriang hartosna patapa lalaki, lamun awewe ngarana Indang = kongas istrina
Wong Agung Cirebon Pangeran Cakrabuana ti gunung marapi jenengan nu kawarti Nyi Indang geulis = patapa istri nu geulis) nu matih mampuh nepi ka ngawasa karaton…

.. jeung satuluyna (dina bab ulikan mepeg Sanghyang

Tikoro).

Catetan didieumah nyatana, anjing silib jalma satia,
bagong silib jalma cacah kampung tapi dipikabogoh
menak da ngeunah.
Urang balik deui ka no 1. nu jadi poko dina ieu carita:


Dina ulikan sunda nu penting kumaha carana supaya JADI
jalma satia, supaya JADI jalma alus sanajan lingkungan
goreng. Kumaha JADI bisa nyakar kawas macan bari
leungeun angger kawas ramo jelema. Kumaha beungeut
angger beungeut jelema tapi JADI boga ‘aura’ kawas
sorot na macan (lamun peru) jrrd. Aya oge nu
nepikeun ka kumaha supaya awak-awakan bisa robah JADI
macan. Kumaha supaya bisa JADI mampuh neangan rijki
nu jadi parijkian. Kumaha supaya JADI kawas tata kawas
titi kawas duduga siga peryoga. Lain kaasup jeung
ulah nepi ka kawas jalma nu nyaritakeun ajaran bari
teu bisa migawena.

Dina neuleuman supaya bisa kawas diluhur ‘apresiasi’
diperlukeun. Apresiasi kana hiji hal bisa dipigawe
lamun aya sikep munjung (ngahargaan)…museurkeun ku
puja (muja) ..…supaya bijil sari..katelah puja sari….

Kumaha carana? Jeung naha kadieunakeun jadi aya elmu
ambatan?…malah nyampur jeung urusan nyembah dedemit?


bagian saterasna urang kintunkeun upami pareng

JARAH : NYUSUD TAPAK BATUR JEUNG NYUSUD TAPAK SORANGAN… (BAG II)

II. Jarah ka sorangan nyusud tapak sorangan


Kabiasaan jarah ka sorangan oge geus jadi kabiasaan malah kabutuh sabagian urang sunda. Dina ieu guaran urang dadarkeun saparengna sugan ngudag ucapan kampung yen ulikan teh kudu minuhan tritangtu “kahartos” (uteuk), “karaos” (rasa) tur “buktos” (bukti /kanyataan).

Ari jarah ka sorangan, sorangan nu dijarahan nu dideuheusan, ngadeheusan ka sorangan. …Eta ge loba warnana loba loba makamna, aya gunungna, aya lengkobna aya batuna aya caina, tiap tempat boga ‘koordinatna’ boga peletna masing masing boga rajah masing masing ‘menyan’ na ge beda beda.

E

Jarah ka alam papasangan di tangtung…alam midua


Lamun ….hayang jarah ka kurung pake alam (rasa) kakuringan -tetep kuring mun masih boga/ngarasa boga kurung. Ngalemesan na make jisim da itu ngajirim…pan sok sering kapanggih nu nyarita ge… ngabasakeun kuring ditambahan jisim jadi “sim kuring mah….”;

JARAH : NYUSUD TAPAK BATUR JEUNG NYUSUD TAPAK SORANGAN… (BAG I)

Kecap jarah umumna dipake nerangkeun pagawean ngadatangan makam-makam / kuburan kuburan boh makam kolotna, dulur / anakna, batur / luluhur / karamat nepikeun ka jarah ka tanah suci - disunda mah ibadah haji sok disebutna jarah, “Nyuhunkeun du’ana ti sadayana”, misalna, ‘bade jarah ka tanah suci” meureun salah sahijina pedah di deukeut imah pasagi di mekah aya makam,…makamna Sang Khalilullah Sayidina Ibrahim.

Maksud ieu tulisan mah seja ngaguar jarah dina harti nyusud tina dua hal:

kahiji, nu umum, nyatana jarah ka batur nyusud tapak batur alam batur makam batur jaman baheula nu jadi susudeun urang. Nu kaduana, nu utamana, nu teu lumbrah, nyatana jarah ka sorangan nyusud tapak sorangan kaasup haji di sorangan nu bakal jadi makam sorangan di ayeuna tur pijagaaeun.

SITUS KAWALI: UKUR RURUNTUK ARTEFAK JEUNG PRASASTINA ‘MANDUL TIDAK BERTUAH’ !???



Kabeneran sanggeus walilat mulud, isukna pareng deui ka astana gede di kawali  seja napak tilas tapak luluhur nu (h)astana… nya gede nya agung kawartikeun turun manurun.

---
 Asta=hasta=leungeun, (h)astana=leungeuna - kuburan ge disebut (h)astana sabab ukuran ‘lebar’na ngan salega hastana/leungeuna nu disidakepkeun. Kecap (h)astana  oge nunjukeun yen pangkat/makam, kubur/kurung nu jadi paesan jati tiap jelema mangrupa/ukur saukuran/gumantung amal/pagawean ‘leungeuna’ -hastana- sawaktu hirup.
----


I.

Tapak luluhur di ieu situs teh mangrupa ‘laboratorium alam’ nu dieusi ku rupa rupa ‘gadget’ nu ngahaja di disain keur kaperluan seuweu siwi saenggeusna:

Lamun arapal tarapis kana rajah pakeun ‘ngoperasikeun’ eta teknologi/nerapna elmu, misalna wae paling henteuna –nu tangtu aya wae cara lain/beda beda cara ciri sabumi cara sadesa - ‘gadget-gadget’  nu aya di eta situs,  bisa dioperasikeun ngaliwatan tahapan:

Ringkesna/pokona mimitina ngadeuheusan batu pangcalikan jeung/bari maca ku sorangan prasasti sugan sugan ku maca teh, nu maca boga kaera -na teu bisa/teu hayang sacoel-coel acan nurutan tina tapak lacak nuluykeun milampah kahadean kautamaan, bari ngoperasikeun rajah pangbuka nu jadi trigger pamanah permanana rasa/itikad –boh nu dibawa/pamaksudan memeh indit,  boh kahadean nu nyeredet metu didinya.

Pakeun saterusna,... dinayogekeun dina batu kolenjer nu aya katulis anggana (sorangan/pribadi/diri), matak tiap diri kudu daek/bisa migawe sorangan (conto anggana sekar=nembang sorangan) –kabutuh kahayang itikad sorangan nu sorangan mah kudu ku sorangan da bawa sorangan nu engkena mawa sorangan sageuy teu enya enya – aya 45 matrik ‘kahanan’  nu kasaliksik ku/bari  ngajalankeun  program rajahna meh kasungsi dilebah lebah manana  hasil nu metu/nyeredet/permana/kapanah dina pangcalikan teh ‘ngolenjerna’.

Tuluy, dipetakeun/dipateakeun/dijalankeun di gadget sanghyang lingga hyang geusan panyandunganana engke di lingkungan/batur rea/dina prakna, sanggeus nyanda dina lingga bimba/ beres ngeunteung dina pangeunteungan –tipsna dina ieu nu tilu ulah salah /tibalik/teu merenah metakeun rajah nujadi softwarena. Keur nutupna/nyampurnakeunana –kadang mimitina- ka si jalatunda panungtungan sumerepna rasa cipta.

III. YAA SIIN JAJANTUNG QUR’AN: Surat yaasiin?..Wah?...Na kumaha kitu euy?

PANGANTEUR

Surat Yaa Siin atawa Qulb Qur’an loba disebutkeun mangrupa surat jajantungna atawa ese esena tina Qur’an. Nepikeun ka cenah aya hadis nu nyebutkeun ‘sagala rupa aya hakekatna, hakekatna Qur’an nyatana surat yaasiin’. Kahartieun henteuna mah eusina ku nu maca naha disebut ese esena Qur’an  wallahu alam  iwal Allah jeung nu macana nu nyaho pastina. Ngan nu gampang kaciri di jalma rea mah, ieu surat kaasup surat nu pangseringna dibaca muslimin-muslimat dimana mana,  kawas nu geus lila dicatetkeun ku Pickthall  dina The Meaning of the Glorious Koran, yen surat yaa siin ‘Regarded with special reverence and recited in times of adversity, illness, fasting,  and on the aprproach of death’. Nya kitu tea atuh, nu keur susah (adversity) hayang senang deui, menyat deui, loba rijki deui, nanjung deui, jrrd jrrd; nu gering (illness) hayang cageur deui sabihara sabihari; nu puasa (fasting) hayang hasil maksud, hayang ngelmu, hayang pengkuh mulya dina ageman  jrrd jrrd; nu rek maot hayang didu’akeun dilancarkeun dihampura disampurnakeun jrrd jrrd jrrd nepikeun ka ieu surat kapanggih loba dibukukeun misah ti gemblengan mushaff utsmani.

YAA SIIN DINA DANDANGGULA KATUT MAKSUD SUNDANA (I)


I.  Pangemut Ngemut


17 Desember 2011 nu kalangkung, pun uwa, Uwa Ina (R. Hermina seuweuna R.O. Hardjawiria), ngantunkeun saparantos jumeneng di ieu pawenangan salami kirang langkung 70 warsih. Sababaraha waktos sateuacana rame kawartoskeun dikadang wargi, seueur saksina, anjeuna sasauran ‘kajeun gering sakumaha ripuhna omat ulah dibawa ka dokter (rumah sakit)’ pas ditaroskeun, pareng iasa ngalayad ngobrol paduduaan, walerna teh ‘uwa geus euweuh bandera, ulah ngariweuhkeun barudak’. Leres we sasihan saatos ngadugikeun tos nyaksian ical eta bandera (ningal tawis) anjeuna dipundut ku nu rahayu tilar ngantunkeun uwa pameget miwah putra putu.

Jasadna dikurebkeun tebih ti bumina, di Cibarunay-Bandung, saurna  kahoyongna ku anjeun  ‘ameh engke lamun barudak jararah bisa ngariung jeung dulur’. Ari bumina di Ancol, ku kasaean pribumina,  kapungkurna rame wae kaseundeuhan janten pamijahan nu haroyong katibanan tiasa menceger hirup hurip dina kapribadian,  ku para tuturus pananggeuhan sok dijantenkeun tempat kanggo ngariung pakeun nu paleryogieun tuduh jalana.  Waktos nyarioskeun putra-mantuna (Teh Kenny & A Herman), nu nuju ngadamel deui bumi di Bogor, pun uwa nyarios ‘uwa ge pesen ka barudak teh: supaya aya deui imah imah nu dijadikeun tempat ngarariung,.. karunya barudak ayeuna bisi paroekeun, sab geus jarang meunang caritaan agama nu jeung  eusina’.

Gening abong sepuh, tangtos tiap sepuh mah kitu, dugikeun ka bade pupusna alim ngarepotkeun turunan, nu diemutkeun teh kanggo kasaean seuweu siwina wae. Mugi mugi anjeuna, sareng sadayana nu parantos ngantunkeun tipayun, dihapunten sadaya kalelepatan kaluluputanana, dosa ageung dosa alitna, nu karaos boh nu teu karaosna sok sumawona nu dihaja boh nu teu kahajana, pamugi oge ditampi iman islamna ditampi amal shalehna dilanggengkeun di alam kani’matanana miwah sadaya anu dikarantun mugia kawaris kasaean-kasaeanana bari tariasa  nyeungitan nerasngageungkeunana. Amin.


Upami wae pareng,  caket caket nincak kana 40 dinten anjeuna ngantunkeun, lamun orok ngumpulna nyawa saatos 40 dinten dina jasad kitu deui sabalikna nu sirna katinggal ku nyawa –symmetry dina cakra waktu, hoyong pisan lugina tiasa jarah, bari sateuacana nyareatan ku nyundakeun surat yaasiin digurit dina dangdanggula –teras diupload etang etang ‘tahklillan’ online kanggo nu ngaraosna nyalira- ngeunteung kana nasehatna Prof. Albus Dumbledore ti dunya Harry Potter “do not  pity the dead, Harry.  Pity the living”. Da leres pisan, pun uwa mah tos puguh sumare, tos puguh putra putu nu tangtos  keresa ngadu’akeuna malih kanggo nu dialamna dunya puguh tapak paesan jatina, urang mah ayeuna nu masih kumelendang… biheung, malah malah biheung tiasa maot enya- nu leres maot nyawana tangtos nu aya kantun  hirupna-  boa urang salamina  kakubur  alam ‘laa yaamuutu fiiha wa laa yahya‘, tong tebih tebih engke, ayeuna ge kumaha humandeuarna  urang mun aya di alam nu teu menyat hirup teu neut paeh teu hos.

Di bagian tilu sareng saterasna ieu dangdanggula dipasihan catetan hal hal ngeunaan ‘eusi’ surat yaasiin nu kapendak dilembur tangtung nu janten ulikan tuturunan kanggo  ‘man kaana hayyan’, diantawisna ngeunaan naon nu janten margi surat yaasiin janten qalbuna/ese-esena qur’an, oge naha mung diancokeun janten cecepengan Rasul sareng ahli warisna/ ‘ngarasulkeun’, sanes kanggo jalmi biasa.

Haturan wilujeng ngaos