Kalam kasundaan No.65
JADI PANANYAAN DEWEK:
Ulikan sunda dina ngeunteung kana surat At-Takatsur
I
Loba, ...lamun lain kasebut kalolobaanana, nu ngahartikeun maksud surat At-Takatsur kana kajadian pikateungeunaheun (naraka) nu bakal kapangih ku jalma2 anu katungkulkeun ku dunya (paloba-loba ku dunya, abundance, rivalry for filling up/competition in wordly) lamun engke geus ngababatang -paeh/maot jamak nu tuluy dikuburkeun ku batur. Sebut we diantarana: Tafsir Al qur’an Departemen Agama RI, Tafsir al qur’an on line (nu jadi aplikasi dina facebook); Tafsir Al Qur’an basa sunda Al Munir (H.M Djawad Dahlan), Tafsir Al qur’an basa sunda Al-Amin (Yus Rusamsi dkk) kitu deui tafsiran-tafsiran dina basa inggris nu gampang bisa ka search di internet kayaning http://quran.com/ (shahih international & Muhsin khan), http://www.themuslimweb.com/quran (Yusuf Ali, Pitkhal, &Sakir translation) jeung loba loba deui sabab loba kaayeunakeun mah nu ngan saukur silih turun bari saukur ngarobah sakecap sakecap ameh teu kaasup niron/plagiat.
Antukna, maksud ieu papagah luhung teh seseringna jadi saukur kaasup caritaan-caritaan nu nyingsieunan kana kasusah nu bakal kaalaman nu engke pisan, lila/tangeh keneh, nyatana lamun geus maot geus teu cicing di/teu bisabalik deui ka dunya (geus kiamat/ aya di aherat). Payuna ukur kanu sieuneun najan lain/teu kaasup sieunan. Nu henteu mah ukur gancang nyebut amiin meh nu ceramah teu tuluy lila ngabudah.
BEDA deui jeung nu kapanggih di lembur tangtung sunda mah,…
Ieu surat At- Takatsur teh:
(1) jadi cecekelan pakeun hirup hurip supaya salamet teu jadi jalma nu katungkulkeun dunya; tuluy (2) jadi ulikan pakeun mampuh jadi pananyaan seuweu siwi –jalma nu ditanya batur nu kapoekan ngeunaan ni’mat (hayang nambah; kasenangan, rejeki, pangkat, elmu jrrd) jeung jadi katapis nganyahokeun / weruh kana kasusah/kapoek/siksa/kateungeunah/kasakit naraka dunya (jeung aherat) nu kaalaman ku batur (nu keur katungkulkeun) bari manehna salamet teu ngalaman (da saukur aen);
Malah sab diwariskeun bari dihadean ku para guriang para indang para ajengan para ajar nu tos satmata turun tumurun nya jadi (3) disiplin ulikan established nu enya/nu yakin ka elmu sab nepi ka pangkatna (ilmu) yakin nepi ka ayeuna, kalawan nyoko /make –utamana- konsep/prinsip/referensi/udagan/pakem tina ieu cariosan Allah baheula (Qur’an).
Di ieu lembur tangtung mah jalmana sareubeuh muasaan mareuli nafakuranana. Sieuneun kana paribasa nu ‘lolong’ didunya bakal ‘lolong’ diaheratna. Jeung make ciciren yen cirining bakal di aherat mulya teh kudu mulya didunyana/kapanggih didunya heula kamulyaanana pon kitu deui sabalikna susah rudet kabeuleumna lamun didunya geus karasa (teu mulya) komo engkena.
II
Waaah ma enya??.... naha bisa nepikeun ka aya caritaan ulikan kampung kawas kitu?
Salah sahijina nyoko kana kecap zurtum dina ayat ka hiji. Kecap zurtum hartina jarah ari jarah ngadatangan/ngadeuheusan ukur sakeudeung (relative sababaraha waktu) tapi teu salilana/’sementara’ teu tuluy kumereb/netep. (harti kecap zurtum, tingali: Tafsir AlQur’an Al-Karim, M Quraysh shihab). Zurtumul maqaabir-Jarah ka alam kubur. Hartina lain maot paeh jamak ninggalkeun dunya satutuluyna, -saperti nu loba dihartikeun dina tafsir2 nu disebut diluhur tapi asup/enter/visit/come/masuk (kecap2 nu dipake ku tafsir2 nu kasebut di bag awal tulisan) ka kuburan/alam kuburna the ngan dina itungan ‘yaum’ saukur nganjang tuluy balik deui hirup deui.
----
1. Alhaakumuttakaatsur 2. Hattaa jurtumul maqaabir
(SINOM)
Pa loba loba ku dunya
matak katungkulkeun diri
kaduyung kapahung sasar
nu tuluy ajur kairid
Saacan leah diri
jarah ngadeuheusan kubur
maqam nafsu nu sorangan
kurungan tong sina bijil
ulah mangprung milepas sakama kama
----
Ari kubur didieu disebutna maqobir plural..jadi kuburan kuburan… tempat2 dipendemna nu paeh nu rupa rupa nu tingkat tingkat alamna. Matak nu geus bisa zurtumul maqaabir…sok bisa nyaritakeun papanggihanana dina geus balik/datang deui ka lembur/ ka nu harirup da geus teu di alam kubur/teu dikuburan deui atawa geus teu kakubur deui, teu kakubur tuluy teu paeh terus.
Kukituna, kajeun diulah ulah oge ku nu teu beukieun, loba jelema nu resep jarah ka kuburan2 keur nyareatanana ameh eling ka maot cenah ge, timimiti indung bapana nepikeun ka utamana karamah karamah para shalihin suhada sidiqqin para wali para nabi para hyang karuhun di kabuyutan kabuyutan.
Ari datang mawa kiriman/hadiah make rajah pangbuka (ayeuna garenahna ku alfatihah =pangbuka nu eusina hayang kawas aranjeuna nu ‘an’amta alaihim’)…mun bener hadiahanana sok pareng naek /asup/unggah/deuheus kana maqamna nu didatangan – mun henteu nya hare hare. (lain asal karuhun-ari luluhurna ‘teu mulya’ mah sok ditambahan ku doa kasampurnaan/menta dihampurakeun eta arwah ku maha suci jrrd jrrd cirining turunan anu aya gawena-shaleh henteuna mah wallahu alam).
Tapi eta mah kuburan batur... Piraku kudu tuluy ngajarahan kuburan batur? nu penting pisan mah saperti nu disebut dina At-takatsur…kumaha jarah ka kubur manehna sorangan meh reureuh tina katungkulkeun panyakit ku paloba loba dudunya. Dimana ari kuburan sorangan? Kumaha asup ka kubur sorangan bari teu tuluy maot/teu paeh tuluy? Jrrd ulikan nu geus established di sunda tina ulikan agama (langkung detail tingali eddy nugraha: 1) paeh samemeh paeh bag XII’, 2) jarah nyusud bag VII, 3) awal ahir teu awalan teu ahiran, 4) martabat tujuh: turun unggah atawa heula tukang?)
Matak, jadi ayana carita ajaran, jadi bijilna ulikan di sunda ngeunaan hususna "jadi pananyaan" teh ti jalma jalma nu geus bararisa jarah ka sorangan, anu antukna jadi loba nu naranya/pada ditaranya ngeunaan ni’mat nu ku maranehna (nu keur poekeun / katungkulkeun) dipikabutuh/dipikaresep/diteangan samemehna (ayat ka VIII).
III
Kumaha bet bisa dijadikeun ulikan ‘jadi pananyaan’?....naon maksudna? kumaha entep seureuhna? naon bedana jadi pananyaan dewek jeung jadi pananyaan batur?
skip to main |
skip to sidebar
Nunutur Bayu Neneda Sasaka
Blog Kasundaan
SUNDA MENCEGER
EDDY NUGRAHA
Nunutur Bayu Neneda Sasaka
Tamu nu sumping...
Kasundaan Sunda
Katerang urang sunda ngeunaan nu aya hubungana sareng ‘sesebatan’ sunda warna warna, tingawitan nu terang dina hartos kayakinan, budaya, karajaan, etnis, basa, tempat, sastra, seni tug dugi ka nu teu apal pisan kana naon nu dimaksad ngeunaan sunda teh.
Salian ti warna warna katerang urang sunda ngeunan ‘sesebatan’ sunda eta, hartos nu dianggo ku para budimana ngeunaan sunda oge robih robih ti jaman ka jaman. Misalna, dina pustaka tahun 50-an hartos sunda teh dugikeunka langkung ti 25 hartos (Sajarah Sunda I, 1956). Saterasna, dina kamus basa sunda [tingawitani citakan ka 1 (LBSS, 1975) dugi ka citakan ka 7 (LBSS 1992)] ngan dihartoskeun sacara etnis sanaos ditambih katerangan ngeunaan hartos asalna. Robih robihna ieu nunjukkeun robihna pangartos para budiman urang sunda dina ngama’naan sunda sareng dina ngajelaskeun ngeunaan tangtungan sunda ka bangsana.
Ka palih dieunakeun dina ensiklopedi sunda (2000), ku para budiman nu ngadamelna, entri sunda dihubungkeun deui sareng budaya, tempat, etnis, karajaan, sastra jeung basa nu ngarupikeun ‘produk’ atanapi tapak budaya nu tos kakempelkeun, tapi teu acan nuduhkeun sareng ngajelaskeun kayakinan eusi atawa jati nu janten, sareng nu kedah janten, tangtungan urang sunda.
Ngeunaan kayakinan eusi atawa jati dina ensiklopedi sunda mung saukur dihubungkeun sareng entri agama sunda wiwitan nu dipasihan komentar ‘hanya sedikit diketahui’, oge teu aya katerangan ngeunaan hubungan eusina sareng ageman ayeuna nyaeta Agama Islam.
Sanaos kitu, di bagian sanes di sebatkeun yen dina pamahaman para budiman urang sunda, aranjeunna pernah garaduh pamadegan yen budaya sunda teh mangrupikeun ‘seluruh perwujudan gagasan, perilaku, dan hasil kegiatan manusa sunda dalam bidang-bidang;… , dan sistem religi (ensiklopedi sunda, 586). Tangtos ‘kecap’ religi teh nyoko kana kayakinan tangtungan eusi atawa jati.
Padahal, panginten pangaweruh ngeunaan sunda nu nuduhkeun tangtungan eusi atawa jati, sanes mung saukur ‘produk’ sareng tapak, diperyogikeun pisan di ieu jaman global dina upaya miara sareng ngawariskeun budaya sunda ka generasi nu neraskeun.
Peryogina teh kumargi kahiji, generasi sunda ayeuna tos seueur mendakan budaya-budaya sanes nu ‘sarae’ sareng tos dianggo nyampak dina kahirupan sadidintena, pangpangna budaya ti Jawa nu tos seueur campur dianggo di sunda, Arab nu janten ‘baju’ Islam, ‘Indonesia’ nu janten budaya formalna, sareng budaya barat nu maju elmu sareng teknologina, nu ku ‘kasaeanana’ teh tos seueur janten bagian tina kabiasaan hirup sadidintena.
Tangtungan jati atawa asal ieu, nu lamun leres tur sae mah, tiasa nimbulkeun kareueus ngeunaan asal usulna nyalira janten urang sunda - gaduh ‘asal usul nu pantes diakukeun’ – sareng tiasa janten cecepengan dina kahirupan ngajajar sareng jajaran seler-bangsa lain. Lamun tos gaduh kareueus ka asal usul jatina tangtos keresa kawaris, keresa nganggo sareng keresa nanjeurkeunana.
Kaduana, budaya sundana nyalira nu bade diwariskeun ayeuna tos saru sareng nyampur sareng budaya deungeun, sareng tos seueur teu janten anggoan kaseuseueurna urang sunda ayeuna, atanapi mung saukur janten ‘pinggiran’ dibanding dominasi budaya ‘sae’ sanesna. dina hal ieu, Tangtungan eusi atawa jati luluhur teh tiasa janten payakinan sareng papagon dina milih budaya-budaya nu aya ayeuna, teras dina nganggo sareng mekarkeunana pakeun ngajembarkeun tangtung.
Salian ti warna warna katerang urang sunda ngeunan ‘sesebatan’ sunda eta, hartos nu dianggo ku para budimana ngeunaan sunda oge robih robih ti jaman ka jaman. Misalna, dina pustaka tahun 50-an hartos sunda teh dugikeunka langkung ti 25 hartos (Sajarah Sunda I, 1956). Saterasna, dina kamus basa sunda [tingawitani citakan ka 1 (LBSS, 1975) dugi ka citakan ka 7 (LBSS 1992)] ngan dihartoskeun sacara etnis sanaos ditambih katerangan ngeunaan hartos asalna. Robih robihna ieu nunjukkeun robihna pangartos para budiman urang sunda dina ngama’naan sunda sareng dina ngajelaskeun ngeunaan tangtungan sunda ka bangsana.
Ka palih dieunakeun dina ensiklopedi sunda (2000), ku para budiman nu ngadamelna, entri sunda dihubungkeun deui sareng budaya, tempat, etnis, karajaan, sastra jeung basa nu ngarupikeun ‘produk’ atanapi tapak budaya nu tos kakempelkeun, tapi teu acan nuduhkeun sareng ngajelaskeun kayakinan eusi atawa jati nu janten, sareng nu kedah janten, tangtungan urang sunda.
Ngeunaan kayakinan eusi atawa jati dina ensiklopedi sunda mung saukur dihubungkeun sareng entri agama sunda wiwitan nu dipasihan komentar ‘hanya sedikit diketahui’, oge teu aya katerangan ngeunaan hubungan eusina sareng ageman ayeuna nyaeta Agama Islam.
Sanaos kitu, di bagian sanes di sebatkeun yen dina pamahaman para budiman urang sunda, aranjeunna pernah garaduh pamadegan yen budaya sunda teh mangrupikeun ‘seluruh perwujudan gagasan, perilaku, dan hasil kegiatan manusa sunda dalam bidang-bidang;… , dan sistem religi (ensiklopedi sunda, 586). Tangtos ‘kecap’ religi teh nyoko kana kayakinan tangtungan eusi atawa jati.
Padahal, panginten pangaweruh ngeunaan sunda nu nuduhkeun tangtungan eusi atawa jati, sanes mung saukur ‘produk’ sareng tapak, diperyogikeun pisan di ieu jaman global dina upaya miara sareng ngawariskeun budaya sunda ka generasi nu neraskeun.
Peryogina teh kumargi kahiji, generasi sunda ayeuna tos seueur mendakan budaya-budaya sanes nu ‘sarae’ sareng tos dianggo nyampak dina kahirupan sadidintena, pangpangna budaya ti Jawa nu tos seueur campur dianggo di sunda, Arab nu janten ‘baju’ Islam, ‘Indonesia’ nu janten budaya formalna, sareng budaya barat nu maju elmu sareng teknologina, nu ku ‘kasaeanana’ teh tos seueur janten bagian tina kabiasaan hirup sadidintena.
Tangtungan jati atawa asal ieu, nu lamun leres tur sae mah, tiasa nimbulkeun kareueus ngeunaan asal usulna nyalira janten urang sunda - gaduh ‘asal usul nu pantes diakukeun’ – sareng tiasa janten cecepengan dina kahirupan ngajajar sareng jajaran seler-bangsa lain. Lamun tos gaduh kareueus ka asal usul jatina tangtos keresa kawaris, keresa nganggo sareng keresa nanjeurkeunana.
Kaduana, budaya sundana nyalira nu bade diwariskeun ayeuna tos saru sareng nyampur sareng budaya deungeun, sareng tos seueur teu janten anggoan kaseuseueurna urang sunda ayeuna, atanapi mung saukur janten ‘pinggiran’ dibanding dominasi budaya ‘sae’ sanesna. dina hal ieu, Tangtungan eusi atawa jati luluhur teh tiasa janten payakinan sareng papagon dina milih budaya-budaya nu aya ayeuna, teras dina nganggo sareng mekarkeunana pakeun ngajembarkeun tangtung.