SAKAWAYANA KAMI SAKUMAHA EUY? DIMANA SASAKANA?
Eddy Nugraha
PANGANTEUR
I
Sasaka Sakawayana.
Kecap sasaka masih keneh asup kana entri kamus sunda nu hartina TIHANG atawa lulugu, aya oge nu nyebut pusaka ( kamus umum basa sunda LBSS). Ari sakawayana mah asana ku para ahli basa sunda formal ayeuna geus teu diasupkeun kana entri kamus atawa ensiklopedi sunda (Naha nya??)
Dina ayana oge, kecap sakawayana teh disambungkeun atawa aya hubungana jeung saukur ngaran nami gelar luluhur pajajaran teureuh talaga manggung baheula kongas kasebat Batara Sakawayana buyutna Prabu Niskala Wastukancana ti Ajar Kutamangu Kusumalaya sareng Ratu Simbarkancana (tingal diantawisna sajarah Jawa Barat nu dikempelkeun bahan-bahana ku Drs. Yoseph Iskandar) atawa ngeunaan sababaraha tempat di tatar sunda (misalna wae di sumedang jeung, nu geus teu bireuk mah nya, daerah Sakawayana di Sukabumi kidul) atawa di Garut (timbanganten).
Sakawayana –dina logat lokal sok jadi sokawayana/sukawayana- boga harti: kahiji, tina kecap sakawaya(H)na. diwancah jadi saka-wayahna, saka-waktuna. Harti kadua, nurutkeun basa urang kampung sapopoe sakawayana teh tina kecap sa-kawaya-na ari kawaya teh hartina SABUK, BEUBEUR, EPEK. Jadi lamun geus dicalana dibaju memeh indit saged rek kaluar teh sok nyarita kieu “ke atuh rek dikawaya heula” maksudna calanana rek dibeubeuran heula ameh teu morosot jeung leuwih pantes.
Tangtu geus pada terang yen guna na kawaya salian ti ‘accessories’ nu rupa-rupa model warna jeung bahanna supaya pantes (sakaresepna, sakahayangna), oge pakeun nyangcang calana supaya teu morosot/pas dina cangkeng da bisa diatur ku nyangreudna (ayeuna mah aya liangan) ameh aurat handapeun beuteungna (karesep, kasusah, kangeunah, kaerana nu dibabawa jeung ngilu) teu kaciri lain dina waktuna. Ari cangkeng utamana ngagedean ngaleutikanana kumaha beuteung sedengkeun beuteung nya kumaha eusi peujitna; aya nu leutik, gede nepi ka burayut nu ditangtukeun ku kabutuh pakeun hirupna (kayaning rupa rupa hakaneun jeung rea henteuna nyatu), jeung kabetah jelema salira hirupna (nu teu daek olah raga mah ku dahar wae teh beuteungna jadi burayut moal tuluy boga beuteung rata ‘six pack’ tuluy, da geus betah dina haroream ngusikeun awak). Jadi, kawaya mernahkeun calana (sakabutuhna, sakabetahna, sahirupna, sahuripna) supaya pas merenah alus ditiap cangkeng masing masing jalma nu bisa ngagedean /ngaleutikan -bari beda-beda ukuran (liang) kawayana- sabab tiap jelema ukuran beuteung (kabutuh/kabetah) eusi peujitna teu sarua jeung teu angger saban wayah saban waktu (saka-wayahna).
Ana kitu, hususna dina ulikan kapribadian di sunda, sakawayana boga harti sakabutuhna sakabetahna sahirup huripna masing masing (boh batur boh sorangana). Sedengkeun Sasaka sakawayana hartina tihang lulugu pusaka nu nahan nu ngauban nu nyaangan nyaharaan hirup hurip nu kumelip nurutkeun sakabutuhna sakabetahna sakadaekna sahirupna sahuripna saban wayah saban waktu sawayahna sawaktuna.
II. Ari sakawayana maneh sakumaha? kumaha nihanganana, ngaubanana, nyukupanana?
Naha bet natanyakeun kitu? Ih …. cik atuh peupeuriheun salila hirup ukuran kawaya (kabutuh, kabetah jrrd) sorangan the embung ge… dialukur batur wae (leuleutikanana diomongkeun, …. bari can tangtu bener ngukur dewek… da batur mah ngukur kawaya urang the aya pambrihna (moyok we mun ngewaeun komo asa kasoro mah, muji mun resepeun eta ge pedah sakabeuki sakabetah), lamun sorangan bisa ngukurna mah meureun genah … da nu sorangan ukuran sorangan. Moal cilaka katideresa dicalana morosot katingali kanjut ku batur lain wayah, arek ge make model morosot siga budak ayeuna taya bayana da nyaho bisa keneh katahan ku bujur sorangan teu kudu ku bujur batur…
Lamun geus nyaho kawaya sorangan meureun bisa ngarasakeun ngahargaan kawaya batur nu oge baroga masing-masing malah (mun bisa mah) daek wani nyaho ngauban nihangan nyukupan (jadi sasaka) kawaya batur.
Na kumaha nihangan, ngauban, kawaya batur ? meureun kudu apal liang, apal bahan, nyaho warna, nyaho model, nyaho kakantet kabutuh batur, jeung kumaha mikeuna ameh teu asa leungiteun nu sorangan? Kumaha nalianana ameh batur teu asa dipaksa dicangreud? Ameh bisa sa kabutuhna sakaresepna sahirup huripna. Lamun henteu da boro boro daek narima komo tumarima, nu aya mah meureun asa kacekek atawa angger susah era calanana morosot. Jeung mana atuh Sasakana pakeun nyukupan ngauban nihangan kawaya teh? boh nu di aing boh nu di batur?
Saluyu jeung ‘inquiry’ diluhur, Ieu tulisan rek nganepikeun yen disunda (baheula) ajaran atikan nu geus masagi ngeunaan Sakawayana jeung Sasakana mangrupakeun hiji ulikan poko dina ulikan kasundaan (baheula) nu diajarkeun diwariskeun turun manurun supaya dijadikeun tangtungan seuweu siwi.
Wah….mana saksina aya ajaran di sunda kawas kitu? Mana buktina? Tong asal nyarita tong sok kikirataan (dinyata nyata ku kira-kira)…. (teu usum komo dijaman alam pikiran jelema nu kagedenakeun na (lolobana) ku pola pikir positivis mungkul).
III. bukti jeung saksi ngeunaan sasaka sakawayana
Salah sahiji bukti tinulis ngeunaan ajen inajen ieu ajaran, ka-sakawayana-an aya disunda pernah diungkara diantarana dina hiji papatet. Ka-sakawayana-an ngahiji jeung ajaran poko kasundaan lianna, nyatana kasumedangan jeung kagalunggungan (ngeunaan kasumedangan jeung kagalunggungan tingali tulisan “tangtungan sunda eusi”):
Daweung Menak Pajajaran
Gunung Galungggung kapungkur
Gunung Sumedang katunjang
Talaga sakawayana
Rangkecik ditengah leuweung
Ulah pundung ku disungkun,
Ulah sungkan ku diteang,
Tarima raga wayahna,
Ngancik di nagara deungeun.
Singketna menak pajajaran mah kudu kagalunggungan (galunggung galuh nu agung, geus katukangan (pungkur=tukang, di Bandung jalan pungkur jalan tukangeun kabupaten (alun-alun ayeuna). Jadi lamun ditingal ti hareup, ti ieu menak teh kaciri cahayaan ngagalunggung nu mahal lir inten pohaci terus patala nu jadi galeuh galeuhna hiji jalma. Kasumedangana (elmu madangan nyaangan batur) geus katunjang katepi kacangkem tapis ngawujud dina tapak lacakna. (Jadi) talaga sakawayana. Tempat kahuripan, karahayuan, karongkahan nu nyukupan somah. talaga tempat nucaina loba, ari cai di jelema the pang diperlukeuna. Di sunda mah kahuripan, kajayaan, kinasihan, kawedukan, karongkahan, kamandirian (mencerger) sok bijil tina cai-caina hirup. Kongas di loba kabuyutan sok aya ci kahuripan, ciasihan, cikajayaan jeung rea-rea deui. (jadi) Rangkecik …..jst.
Tina papatet diluhur, saheulaaneun, nunjukeun yen kecap Sakawayana dihijikeun atawa aya dina kumpulan kecap kecap nu nuduhkeun ulikan kapribadian kasundaan poko/utama lianna nyatana kagalunggungan jeung kasumedangan nu jadi cangkeman menak pajajaran.
IV. Enya lah bisa wae eta carita diluhur teh enya…tapi maenya wae bisa hiji ulikan buktina saukur tina papatet (sastra) ?
Sabab teu cukup ukur ku bukti ulikan nu ngan ukur dumasar kana tulisan sastra (kawas buku “Sangkakala pajajaran” (H. Setia Hidayat & N. Syamsuddin Ch. Haesy numutkeun Ajip Rosidi). Komo nu diluhurmah ukur tina papatet nu pondok (saeutik), dina ieu bagian urang buka lalangse sabagian ulikan sunda ngeunaan ka-sakawayana-an.
Dihandap ieu, mimitina rek ditepikeun, panganteur ayana ulikan kasakawayanaan di sunda ti babaheula nepikeun ka ayeuna kawariskeun ku cara make warna post-positivis. Dibagian ahirna insya alllah kailo yen ayana ieu ulikan bisa oge kadongkang dumasar wanda empirik kaom positivis.
Dina hal elmu/realm ulikan kasundaan, kecap sakawayana aya dina tiap bacaan/du’a/’trigger’ kapribadian ngeunaan tangtungan kasundaan, diantarana wae : 1) Sahadat sunda, 2) Kasumedangan, 3) Karatu adilan ti gunung sunda, jeung 3) kasiliwangian mandala jati sunda.
Trigger-trigger ulikan dihandap ieu teu disalin lengkep (punten dihapus sabagian) sabab katimbang lengkepna mah ngan ukur perlu pakeun partisipant observer.
1. Sahadat Sunda,
…………..
………….
…………. ya isun saseuweu sasaka sakawayana… satunggal….
………. jst
Ngeunaan sahadat sunda, jeung sahadat-sahadat lain (aya waktu jaman mimiti asupna islam di tatar sunda)- nu poko sahadat galuh, cirebon, banten, sancang, pajajaran, sahadat siliwangi - mangrupakeun metoda/teknik dina ulikan kapribadian nu nga-trigger - make artikulasi rajah-rajah pasword- rincikan rasa supaya mampuh nyaksi, ngabuktikeun, nyahadahkeun, ngalahirkeun, nganyatakeun lahir batin jiwa raga ayana hiji ‘tapak/memori/ upload program baheula dina clipboard kitab dunya supaya ka dowload nepikeun ka sah dat na kalawan enya lain saukur euceuk da ka install dina komputer jiwa raga sorangan.
Formulasi-formulasi ‘sahadat’ ieu masih aya dipake kaayeunakeun pakeun ngagampangkeun dina ngalelempeng proses browsing koordinat (alamat) eta upload program dina kitabin mubin. Ayana warna sahadat ieu -banten, cirebon, sancang, pajajaran, siliwangi - pakeun metakeun jeung mere ‘benang merah’, mainstream tangtungan kasundaan harita (baheula) ku mimiti diaranggona jalan (sareat) Sang Rahmatan lil alamin di tatar sunda ngalangkungan inovator anu mulya Kean Santang Gagak Lumayung Sang Garantang Setra. Supaya seuweu siwi teu kapalingan deuleu dina aslamtu.
Update rajah trigger jiwa eta ku cara payungna nganggo bismillah dipasieup ku sahadat rasul ari detail rincikan trigger rasana nganggo kecap kecap sunda asal (leuwih jelasna (atawa leuwih tingali eddy nugraha: sahadat kami: nyahadatan saha? Naha enya jadi sahadat?)
Dina ieu ‘sahadat’ sunda, seuweu sunda angger diajarkeun ka-sakawayana-an. pakeun bisa memener tangtungan yen salaku pribadi –saha wae- rumasa saseuweu (nu sing mampuh) JADI tihang sakawayana. Nyukupan ngauban kabutuh kabetah hirup hurip sa mahina sacukupna nu dimimitian ku nyaho ukuran kawayana sakawayana.
Lain ari di sareat sang khataman Nabiyyin sareng nabi-nabi sateuacana ge ngajarkeun umatna teh sing boga sifat Rabbaniyah (ka Allahan) jadi Rabbaniyyun?..lain ari akhlak teh kudu nurutan Allah? Ari Allah teh lain sasaka nu nyakupan ngauban kawaya mahluk satungkebing langit satangkaraking jagat?… jadi lamun diajarkeun supaya jadi sasaka sakawayana teh lain sarua diajarkeun…. supaya boga sifat rabbaniyah? Supaya boga akhlak sepertos nu diwulangkeun ku Kangjeng Nabi saw? (tingal, Islam dan Peradaban, Dr. Nurcholish Madjid)..
Masih keneh boga sifat hanif kawas Sang Khalililullah Ibrahim daek nyungsang nyungsang tangtung make metoda luluhur supaya leuwih bisa merenah nangtung nempatkeun karabbaniyyahan??
Meureun ari sa kabutuhna mah moal kadedemes keleuleuwihi. Sakabetahna mah moal asa hirup kapaksa. Hirup teu asa ngumbara da di bali geusan ngajadi di banjar karang pamidangan sorangan nu sorangan keur sorangan mawa jeung bawa sorangan. Rek nanonan sirik kabita ku kaboga batur da masing masing ge boga kawayana sorangan moal bisa injeuman bagja…jrrd…jrrd…(klise lamun dituluykeun).
Pek telek jeung tetek heula dimana deui di islam -keur muslim nu nuturkeun sareat Sang khataman Nabiyyin tedak quraysh- nu ngajarkeun ka-sakawayana-an lebah lebahna??? da ayeuna mah lolobana ti dinya heula nunuturna/cecekelanana memeh urang leuwih tembrakeun ulikan turun manurun sunda pakeun tapis di ka-sakawayana-an ku mageuhan sasakana sasaka sunda.
2. Kasumedangan
Eddy Nugraha
PANGANTEUR
I
Sasaka Sakawayana.
Kecap sasaka masih keneh asup kana entri kamus sunda nu hartina TIHANG atawa lulugu, aya oge nu nyebut pusaka ( kamus umum basa sunda LBSS). Ari sakawayana mah asana ku para ahli basa sunda formal ayeuna geus teu diasupkeun kana entri kamus atawa ensiklopedi sunda (Naha nya??)
Dina ayana oge, kecap sakawayana teh disambungkeun atawa aya hubungana jeung saukur ngaran nami gelar luluhur pajajaran teureuh talaga manggung baheula kongas kasebat Batara Sakawayana buyutna Prabu Niskala Wastukancana ti Ajar Kutamangu Kusumalaya sareng Ratu Simbarkancana (tingal diantawisna sajarah Jawa Barat nu dikempelkeun bahan-bahana ku Drs. Yoseph Iskandar) atawa ngeunaan sababaraha tempat di tatar sunda (misalna wae di sumedang jeung, nu geus teu bireuk mah nya, daerah Sakawayana di Sukabumi kidul) atawa di Garut (timbanganten).
Sakawayana –dina logat lokal sok jadi sokawayana/sukawayana- boga harti: kahiji, tina kecap sakawaya(H)na. diwancah jadi saka-wayahna, saka-waktuna. Harti kadua, nurutkeun basa urang kampung sapopoe sakawayana teh tina kecap sa-kawaya-na ari kawaya teh hartina SABUK, BEUBEUR, EPEK. Jadi lamun geus dicalana dibaju memeh indit saged rek kaluar teh sok nyarita kieu “ke atuh rek dikawaya heula” maksudna calanana rek dibeubeuran heula ameh teu morosot jeung leuwih pantes.
Tangtu geus pada terang yen guna na kawaya salian ti ‘accessories’ nu rupa-rupa model warna jeung bahanna supaya pantes (sakaresepna, sakahayangna), oge pakeun nyangcang calana supaya teu morosot/pas dina cangkeng da bisa diatur ku nyangreudna (ayeuna mah aya liangan) ameh aurat handapeun beuteungna (karesep, kasusah, kangeunah, kaerana nu dibabawa jeung ngilu) teu kaciri lain dina waktuna. Ari cangkeng utamana ngagedean ngaleutikanana kumaha beuteung sedengkeun beuteung nya kumaha eusi peujitna; aya nu leutik, gede nepi ka burayut nu ditangtukeun ku kabutuh pakeun hirupna (kayaning rupa rupa hakaneun jeung rea henteuna nyatu), jeung kabetah jelema salira hirupna (nu teu daek olah raga mah ku dahar wae teh beuteungna jadi burayut moal tuluy boga beuteung rata ‘six pack’ tuluy, da geus betah dina haroream ngusikeun awak). Jadi, kawaya mernahkeun calana (sakabutuhna, sakabetahna, sahirupna, sahuripna) supaya pas merenah alus ditiap cangkeng masing masing jalma nu bisa ngagedean /ngaleutikan -bari beda-beda ukuran (liang) kawayana- sabab tiap jelema ukuran beuteung (kabutuh/kabetah) eusi peujitna teu sarua jeung teu angger saban wayah saban waktu (saka-wayahna).
Ana kitu, hususna dina ulikan kapribadian di sunda, sakawayana boga harti sakabutuhna sakabetahna sahirup huripna masing masing (boh batur boh sorangana). Sedengkeun Sasaka sakawayana hartina tihang lulugu pusaka nu nahan nu ngauban nu nyaangan nyaharaan hirup hurip nu kumelip nurutkeun sakabutuhna sakabetahna sakadaekna sahirupna sahuripna saban wayah saban waktu sawayahna sawaktuna.
II. Ari sakawayana maneh sakumaha? kumaha nihanganana, ngaubanana, nyukupanana?
Naha bet natanyakeun kitu? Ih …. cik atuh peupeuriheun salila hirup ukuran kawaya (kabutuh, kabetah jrrd) sorangan the embung ge… dialukur batur wae (leuleutikanana diomongkeun, …. bari can tangtu bener ngukur dewek… da batur mah ngukur kawaya urang the aya pambrihna (moyok we mun ngewaeun komo asa kasoro mah, muji mun resepeun eta ge pedah sakabeuki sakabetah), lamun sorangan bisa ngukurna mah meureun genah … da nu sorangan ukuran sorangan. Moal cilaka katideresa dicalana morosot katingali kanjut ku batur lain wayah, arek ge make model morosot siga budak ayeuna taya bayana da nyaho bisa keneh katahan ku bujur sorangan teu kudu ku bujur batur…
Lamun geus nyaho kawaya sorangan meureun bisa ngarasakeun ngahargaan kawaya batur nu oge baroga masing-masing malah (mun bisa mah) daek wani nyaho ngauban nihangan nyukupan (jadi sasaka) kawaya batur.
Na kumaha nihangan, ngauban, kawaya batur ? meureun kudu apal liang, apal bahan, nyaho warna, nyaho model, nyaho kakantet kabutuh batur, jeung kumaha mikeuna ameh teu asa leungiteun nu sorangan? Kumaha nalianana ameh batur teu asa dipaksa dicangreud? Ameh bisa sa kabutuhna sakaresepna sahirup huripna. Lamun henteu da boro boro daek narima komo tumarima, nu aya mah meureun asa kacekek atawa angger susah era calanana morosot. Jeung mana atuh Sasakana pakeun nyukupan ngauban nihangan kawaya teh? boh nu di aing boh nu di batur?
Saluyu jeung ‘inquiry’ diluhur, Ieu tulisan rek nganepikeun yen disunda (baheula) ajaran atikan nu geus masagi ngeunaan Sakawayana jeung Sasakana mangrupakeun hiji ulikan poko dina ulikan kasundaan (baheula) nu diajarkeun diwariskeun turun manurun supaya dijadikeun tangtungan seuweu siwi.
Wah….mana saksina aya ajaran di sunda kawas kitu? Mana buktina? Tong asal nyarita tong sok kikirataan (dinyata nyata ku kira-kira)…. (teu usum komo dijaman alam pikiran jelema nu kagedenakeun na (lolobana) ku pola pikir positivis mungkul).
III. bukti jeung saksi ngeunaan sasaka sakawayana
Salah sahiji bukti tinulis ngeunaan ajen inajen ieu ajaran, ka-sakawayana-an aya disunda pernah diungkara diantarana dina hiji papatet. Ka-sakawayana-an ngahiji jeung ajaran poko kasundaan lianna, nyatana kasumedangan jeung kagalunggungan (ngeunaan kasumedangan jeung kagalunggungan tingali tulisan “tangtungan sunda eusi”):
Daweung Menak Pajajaran
Gunung Galungggung kapungkur
Gunung Sumedang katunjang
Talaga sakawayana
Rangkecik ditengah leuweung
Ulah pundung ku disungkun,
Ulah sungkan ku diteang,
Tarima raga wayahna,
Ngancik di nagara deungeun.
Singketna menak pajajaran mah kudu kagalunggungan (galunggung galuh nu agung, geus katukangan (pungkur=tukang, di Bandung jalan pungkur jalan tukangeun kabupaten (alun-alun ayeuna). Jadi lamun ditingal ti hareup, ti ieu menak teh kaciri cahayaan ngagalunggung nu mahal lir inten pohaci terus patala nu jadi galeuh galeuhna hiji jalma. Kasumedangana (elmu madangan nyaangan batur) geus katunjang katepi kacangkem tapis ngawujud dina tapak lacakna. (Jadi) talaga sakawayana. Tempat kahuripan, karahayuan, karongkahan nu nyukupan somah. talaga tempat nucaina loba, ari cai di jelema the pang diperlukeuna. Di sunda mah kahuripan, kajayaan, kinasihan, kawedukan, karongkahan, kamandirian (mencerger) sok bijil tina cai-caina hirup. Kongas di loba kabuyutan sok aya ci kahuripan, ciasihan, cikajayaan jeung rea-rea deui. (jadi) Rangkecik …..jst.
Tina papatet diluhur, saheulaaneun, nunjukeun yen kecap Sakawayana dihijikeun atawa aya dina kumpulan kecap kecap nu nuduhkeun ulikan kapribadian kasundaan poko/utama lianna nyatana kagalunggungan jeung kasumedangan nu jadi cangkeman menak pajajaran.
IV. Enya lah bisa wae eta carita diluhur teh enya…tapi maenya wae bisa hiji ulikan buktina saukur tina papatet (sastra) ?
Sabab teu cukup ukur ku bukti ulikan nu ngan ukur dumasar kana tulisan sastra (kawas buku “Sangkakala pajajaran” (H. Setia Hidayat & N. Syamsuddin Ch. Haesy numutkeun Ajip Rosidi). Komo nu diluhurmah ukur tina papatet nu pondok (saeutik), dina ieu bagian urang buka lalangse sabagian ulikan sunda ngeunaan ka-sakawayana-an.
Dihandap ieu, mimitina rek ditepikeun, panganteur ayana ulikan kasakawayanaan di sunda ti babaheula nepikeun ka ayeuna kawariskeun ku cara make warna post-positivis. Dibagian ahirna insya alllah kailo yen ayana ieu ulikan bisa oge kadongkang dumasar wanda empirik kaom positivis.
Dina hal elmu/realm ulikan kasundaan, kecap sakawayana aya dina tiap bacaan/du’a/’trigger’ kapribadian ngeunaan tangtungan kasundaan, diantarana wae : 1) Sahadat sunda, 2) Kasumedangan, 3) Karatu adilan ti gunung sunda, jeung 3) kasiliwangian mandala jati sunda.
Trigger-trigger ulikan dihandap ieu teu disalin lengkep (punten dihapus sabagian) sabab katimbang lengkepna mah ngan ukur perlu pakeun partisipant observer.
1. Sahadat Sunda,
…………..
………….
…………. ya isun saseuweu sasaka sakawayana… satunggal….
………. jst
Ngeunaan sahadat sunda, jeung sahadat-sahadat lain (aya waktu jaman mimiti asupna islam di tatar sunda)- nu poko sahadat galuh, cirebon, banten, sancang, pajajaran, sahadat siliwangi - mangrupakeun metoda/teknik dina ulikan kapribadian nu nga-trigger - make artikulasi rajah-rajah pasword- rincikan rasa supaya mampuh nyaksi, ngabuktikeun, nyahadahkeun, ngalahirkeun, nganyatakeun lahir batin jiwa raga ayana hiji ‘tapak/memori/ upload program baheula dina clipboard kitab dunya supaya ka dowload nepikeun ka sah dat na kalawan enya lain saukur euceuk da ka install dina komputer jiwa raga sorangan.
Formulasi-formulasi ‘sahadat’ ieu masih aya dipake kaayeunakeun pakeun ngagampangkeun dina ngalelempeng proses browsing koordinat (alamat) eta upload program dina kitabin mubin. Ayana warna sahadat ieu -banten, cirebon, sancang, pajajaran, siliwangi - pakeun metakeun jeung mere ‘benang merah’, mainstream tangtungan kasundaan harita (baheula) ku mimiti diaranggona jalan (sareat) Sang Rahmatan lil alamin di tatar sunda ngalangkungan inovator anu mulya Kean Santang Gagak Lumayung Sang Garantang Setra. Supaya seuweu siwi teu kapalingan deuleu dina aslamtu.
Update rajah trigger jiwa eta ku cara payungna nganggo bismillah dipasieup ku sahadat rasul ari detail rincikan trigger rasana nganggo kecap kecap sunda asal (leuwih jelasna (atawa leuwih tingali eddy nugraha: sahadat kami: nyahadatan saha? Naha enya jadi sahadat?)
Dina ieu ‘sahadat’ sunda, seuweu sunda angger diajarkeun ka-sakawayana-an. pakeun bisa memener tangtungan yen salaku pribadi –saha wae- rumasa saseuweu (nu sing mampuh) JADI tihang sakawayana. Nyukupan ngauban kabutuh kabetah hirup hurip sa mahina sacukupna nu dimimitian ku nyaho ukuran kawayana sakawayana.
Lain ari di sareat sang khataman Nabiyyin sareng nabi-nabi sateuacana ge ngajarkeun umatna teh sing boga sifat Rabbaniyah (ka Allahan) jadi Rabbaniyyun?..lain ari akhlak teh kudu nurutan Allah? Ari Allah teh lain sasaka nu nyakupan ngauban kawaya mahluk satungkebing langit satangkaraking jagat?… jadi lamun diajarkeun supaya jadi sasaka sakawayana teh lain sarua diajarkeun…. supaya boga sifat rabbaniyah? Supaya boga akhlak sepertos nu diwulangkeun ku Kangjeng Nabi saw? (tingal, Islam dan Peradaban, Dr. Nurcholish Madjid)..
Masih keneh boga sifat hanif kawas Sang Khalililullah Ibrahim daek nyungsang nyungsang tangtung make metoda luluhur supaya leuwih bisa merenah nangtung nempatkeun karabbaniyyahan??
Meureun ari sa kabutuhna mah moal kadedemes keleuleuwihi. Sakabetahna mah moal asa hirup kapaksa. Hirup teu asa ngumbara da di bali geusan ngajadi di banjar karang pamidangan sorangan nu sorangan keur sorangan mawa jeung bawa sorangan. Rek nanonan sirik kabita ku kaboga batur da masing masing ge boga kawayana sorangan moal bisa injeuman bagja…jrrd…jrrd…(klise lamun dituluykeun).
Pek telek jeung tetek heula dimana deui di islam -keur muslim nu nuturkeun sareat Sang khataman Nabiyyin tedak quraysh- nu ngajarkeun ka-sakawayana-an lebah lebahna??? da ayeuna mah lolobana ti dinya heula nunuturna/cecekelanana memeh urang leuwih tembrakeun ulikan turun manurun sunda pakeun tapis di ka-sakawayana-an ku mageuhan sasakana sasaka sunda.
2. Kasumedangan
